Środki ochrony indywidualnej dla MŚP
BUDOWNICTWO

 

Faza1: ANALIZA ZAGROŻEŃ ORAZ OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO

Ryzyko zawodowe jest kombinacją częstości lub prawdopodobieństwa wystąpienia określonego zdarzenia i konsekwencji związanych z tym zdarzeniem.

Do oceny ryzyka zawodowego należy wykorzystać informacje dotyczące m.in.:

-

zidentyfikowanych zagrożeń oraz ich źródeł;

-

lokalizacji stanowiska pracy oraz wykonywanych na nim operacji technologicznych;

-

stosowanych środków pracy, materiałów i wykonywanych operacji technologicznych;

-

wykonywanych czynności oraz sposobu i czasu ich wykonania;

-

wymaganych przepisów prawnych;

-

stosowanych środków ochrony;

-

wypadków i zdarzeń potencjalnie wypadkowych.

 

Użytecznym narzędziem wspomagającym identyfikację zagrożeń oraz dobór środków ochrony indywidualnej może być lista kontrolna (patrz tabela).

Lista kontrolna Zalecenia dotyczące doboru środków ochrony indywidualnej w zakładach budowlanych

Czynniki szkodliwe/niebezpieczne Zagrożenia Zaznacz właściwą odpowiedz Zalecane środki ochrony indywidualnej
tak nie
Czynniki mechaniczne Zagrożenie uderzeniem i przygnieceniem przez materiały budowlane: surowce mineralne, materiały budowlane, wyroby budowlane (przy obsłudze podnośników uniwersalnych wciągników, żurawi.    
Hełmy ochronne


Obuwie wyposażone w podnoski
Czynniki mechaniczne Zagrożenie przecięciem przez ostre, wystające elementy, ostre krawędzie i naroża, ostrza oraz chropowate, postrzępione powierzchnie narzędzi, maszyn i materiałów, mogące powodować urazy    
Rękawice chroniące przed przecięciem


Obuwie ochronne


Nakolanniki


Odzież ochronna lub robocza


Okulary przeciwodpryskowe
Czynniki mechaniczne Zagrożenie urazami powodowanymi ruchomymi częściami maszyn, narzędziami lub przedmiotami obrabianymi podczas pracy: nożycami mechanicznymi, wiertarkami, szlifierkami:    
Okulary przeciwodpryskowe lub osłony twarzy


Odzież chroniąca przed zgnieceniem, wciągnięciem w wirujące elementy maszyn
Czynniki mechaniczne Zagrożenie urazami powodowanymi poślizgnięciami, potknięciami i upadkami na: stanowiskach pracy, przejściach i dojściach, drogach komunikacyjnych, drabinach    
Obuwie wyposażone w podeszwy antypoślizgowe
Czynniki mechaniczne Zagrożenia urazami powodowanymi upadkami osób i przedmiotów z wysokości    
Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości
Hałas Narażenie na hałas pochodzący od: środków transportowych, innych maszyn    
Ochronniki słuchu
Promieniowanie optyczne Narażenia na promieniowanie i gorące odpryski ciał stałych powstające podczas spawania    
Odzież dla spawacza


Rękawice spawalnicze


Sprzęt ochrony oczui twarzy stosowany podczas spawania


Obuwie spawalnicze
Promieniowanie optyczne Niedostateczne oświetlenia: składowisk surowców i materiałów budowlanych, pomieszczeń magazynowych, przejść i dróg komunikacyjnych, praca przy drogach komunikacyjnych    
Odzież ostrzegawcza
Czynniki termiczne (mikroklimat) Praca na otwartej przestrzeni, w niekorzystnych warunkach atmosferycznych:
zimny mikroklimat,
opady atmosferyczne
   
Odzież ciepłochronna


Odzież chroniąca przed opadami atmosferycznymi


Obuwie ciepłochronne


Rękawice chroniące przed zimnem
Prąd elektryczny Porażenia prądem elektrycznym podczas obsługi urządzeń pod napięciem (instalację elektrycznych, przewodów, osprzętu w postaci gniazd, wtyczek, tablic rozdzielczych).    
Rękawice elektroizolacyjne
Czynniki chemiczne Narażenie na szkodliwe substancje chemiczne i pyły, m.in.: farby, kleje malarskie, benzynę ekstrakcyjną, pył cementów, pył sztucznych włókien mineralnych, pył gipsu    
Sprzęt ochrony układu oddechowego


Gogle chroniące przed kroplami cieczy lub pyłami


Odzież pyłoochronna

 

 


CZYM SĄ ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Środki ochrony indywidualnej są to wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych i (lub) szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu, np. hełmy ochronne, rękawice, sprzęt ochrony oczu i twarzy, odzież ostrzegawcza, obuwie ochronne, sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.

Z definicji środków ochrony indywidualnej wyłączone są: zwykła odzież robocza i mundury, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika; środki ochrony indywidualnej używane przez wojsko, policję i inne służby utrzymania porządku publicznego; wyposażenie stosowane przez służby pierwszej pomocy i ratownicze; środki ochrony indywidualnej stosowane w transporcie drogowym; wyposażenie sportowe; środki służące do samoobrony lub do odstraszania a także przenośne urządzenia do wykrywania i sygnalizowania zagrożeń i naruszania porządku publicznego.

ZANIM WYPOSAŻYSZ PRACOWNKA W ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ ODPOWIEDZ NA PYTANIA:

Czy możliwa jest eliminacja lub ograniczenie zagrożeń przez:

- zamianę niebezpiecznej technologii, powodującej powstawanie zagrożeń na bezpieczną;
- zamianę szkodliwych materiałów na nie szkodliwe np. farb, lakierów;
- zmianę organizacji pracy (np. skrócenie narażenia pracowników na działanie czynników szkodliwych i niebezpiecznych)
- zastosowanie środków ochrony zbiorowej w postaci np. osłon zabezpieczających przed przypadkowym kontaktem pracownika z poruszającymi się częściami maszyn np. czy barierami zabezpieczającymi przed upadkiem z wysokości


Według ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca jest obowiązany:

- zapewnić organizację pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości,
- zapewnić likwidację zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników głównie przez stosowanie technologii, urządzeń, materiałów i substancji nie powodujących takich zagrożeń

Jeżeli ze względu na rodzaj procesu pracy likwidacja zagrożeń nie jest możliwa, należy stosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne i techniczne, w tym odpowiednie środki ochrony zbiorowej, ograniczające wpływ tych zagrożeń na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników

W sytuacji gdy ograniczenie zagrożeń w wyniku zastosowania rozwiązań organizacyjnych i technicznych nie jest wystarczające, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom środki ochrony indywidualnej, odpowiednie do rodzaju i poziomu zagrożeń.


ZASADY DOBORU ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Przed nabyciem środków ochrony indywidualnej należy ocenić czy środki te spełniają następujące wymagania:

- są odpowiednie do istniejących zagrożeń oraz poziomu ryzyka;
- odpowiadają warunkom panującym na danym stanowisku pracy;
- odpowiadają wymaganiom ergonomicznym i uwzględniają stan zdrowia pracownika;
- są dopasowane do użytkownika.

Ocena taka powinna obejmować:

- ocenę ryzyka, którego nie można uniknąć innymi środkami (tzn. identyfikację czynników szkodliwych i niebezpiecznych występujących na stanowisku pracy, określenie części ciała pracownika narażonych na działanie tych czynników oraz ciężkości następstw zagrożeń);
- określenie wymaganych typów środków ochrony indywidualnej oraz cech, jakie muszą one posiadać, aby skutecznie chroniły przed zidentyfikowanymi zagrożeniami (z uwzględnieniem ryzyka, jakie mogą stwarzać te środki same z siebie);
- porównanie cech dostępnych na rynku środków ochrony indywidualnej z wymaganiami określonymi na podstawie powyższej analizy.


Ocena ryzyka powinna być powtarzana w przypadku dokonania zmian na stanowisku pracy, np. stosowanych maszyn lub urządzeń ochronnych, organizacji pracy, rodzaju obrabianych materiałów.

OCENA PRZYDATNOŚCI ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Po wstępnym dobraniu środków ochrony indywidualnej sprawdź:

- czy są odpowiednie do poziomu ryzyka zawodowego i warunków stanowiska pracy? Na przykład środki ochrony oczu przeznaczone do ochrony przed pestycydami w rolnictwie (gogle) mogą nie zapewnić odpowiedniej ochrony twarzy podczas pracy przy obróbce mechanicznej metali, kamieni.
- czy ich zastosowanie nie spowoduje jednocześnie zwiększenia ogólnego poziomu ryzyka zawodowego ? Na przykład okulary chroniące przed odpryskami ciał stałych, wyposażone w osłonki boczne mogą w niektórych przypadkach ograniczać pole widzenia.
- czy są odpowiednio dopasowane do użytkownika, po wykonaniu niezbędnych regulacji?
- czy uwzględniają wymagania ergonomiczne oraz stan zdrowia pracownika?
- czy są określone warunki stosowania środków ochrony indywidualnej, a w szczególności przypadki i czas, w którym powinny być noszone ?
- czy w przypadku występowania więcej niż jednego zagrożenia i konieczności stosowania kilku środków ochrony indywidualnej - środki te dają się dopasować względem siebie (bez zmniejszania ich parametrów ochronnych)? Na przykład zastosowanie półmaski filtrującej może uniemożliwić dopasowanie gogli ochronnych.



INFORMACJE DLA PRACOWNIKÓW

Pracodawco informuj pracowników lub ich przedstawicieli o wszystkich podejmowanych działaniach dotyczących bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia w przypadku stosowania przez nich środków ochrony indywidualnej. Pamiętaj o konieczności konsultowania w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub z pracownikami rodzajów środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego oraz przewidywanych okresów użytkowania tych środków.

SZKOLENIA

Pracodawco pamiętaj, że po przydzieleniu środków ochrony indywidualnej należy:

- poinformować pracownika o istniejących zagrożeniach, przed którymi chronić go będzie stosowanie tych środków;
- zorganizować szkolenia i jeżeli jest taka potrzeba pokazy używania tych środków;
- określić ich czas i zakres stosowania oraz odstępstwa od przyjętych zasad postępowania w szczególnych i wyjątkowych sytuacjach (do tego celu możesz wykorzystać informacje podane w instrukcji użytkowania);
- udostępnić instrukcje użytkowania oraz sprawdzić czy są one zrozumiałe dla pracowników.


Po przeprowadzonych szkoleniach upewnij się, czy wszyscy użytkownicy środków ochrony indywidualnej zostali poinformowani na temat:

- kiedy powinni stosować środki ochrony indywidualnej;
- kiedy powinny one zostać naprawione lub wymienione;
- jakie są ograniczenia w ich stosowaniu.


Okresowo sprawdzaj czy pracownicy stosują środki ochrony indywidualnej.

Nigdy nie pozwalaj na wyjątki od tej reguły, szczególnie w przypadku tzw. prac dorywczych, które "mają zająć tylko chwilę".

Badaj przyczyny nie stosowania środków ochrony indywidualnej oraz podejmuj działania zapobiegawcze.   

 
 
Zobacz także
 
Dokumentacja powypadkowa ON-LINE
interaktywna aplikacja umożliwiająca sporządzenie i wydrukowanie ON-LINE dokumentów powypadkowych