Nowe wymagania norm do oceny parametrów drabin przeznaczonych do użytkowania w różnych warunkach

Autorzy: dr inż. ANDRZEJ DĄBROWSKI,  dr inż. MARIUSZ DĄBROWSKI
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
Kontakt: andab@ciop.pl
DOI: 10.5604/01.3001.0010.8007
Źródło: Bezpieczeństwo Pracy – Nauka i Praktyka, 2018, nr 1, s. 13-17

W serwisie przedstawiono nowe wymagania, dotyczące badań i oceny bezpieczeństwa użytkowania drabin, ujęte w PN-EN 131-2+A2:2017-02. Wymagania te odnoszą się do dwóch wyodrębnionych kategorii drabin: profesjonalnych i nieprofesjonalnych; obejmują także dodatkowe, cykliczne badania zmęczeniowe. Nowe badania drabin są realizowane w warunkach zbliżonych do występujących podczas użytkowania na stanowisku pracy. W artykule zwrócono uwagę na zgodność zmian z istniejącym w niektórych krajach podziałem tych urządzeń na kategorie wynikające z zakresu i intensywności ich stosowania. Omówiono szczegółowo nowe wymagania dotyczące badań. Zwrócono uwagę na zróżnicowanie sprzedawanych na rynku drabin, podkreślając istotną rolę sprzedawców - powinni oni udzielać wyczerpujących informacji firmom oraz osobom prywatnym na temat norm europejskich i danych technicznych sprzedawanych drabin.

Słowa kluczowe: normy, drabiny, wymagania, ocena parametrów

Wstęp

Nieprawidłowy dobór drabin lub ich niewłaściwy stan techniczny przyczyniają się w istotny sposób do zwiększenia ryzyka zaistnienia wypadku przy pracy. Według danych statystycznych, w 2013 r. w USA na 700 zarejestrowanych podczas wykonywania pracy upadków śmiertelnych z wysokości, 119 było związanych z różnego rodzajami drabin [1], a ponad 175 tys. osób na skutek urazu spowodowanego upadkiem z drabiny musiało skorzystać z pomocy medycznej w szpitalu . W wypadkach śmiertelnych zbadanych w Polsce przez Państwową Inspekcję Pracy w 2015 r. 8 pracowników zginęło na skutek upadku z drabiny. Zastrzeżenia inspektorów budził stan techniczny sprawdzanych przez nich drabin, użytkowanych np. w gospodarstwach rolnych. Wyniki kontroli wykazały, że 36% spośród nich nie spełniało technicznych wymogów bezpieczeństwa [2].

Drabiny, oprócz przeznaczenia do pokonywania różnic wysokości, zaliczane są - zgodnie z rozporządzeniem - także do sprzętów do tymczasowej pracy na wysokości [3]. Mogą być wykorzystywane jako stanowiska robocze, jednak tylko w warunkach, w których zastosowanie innego, bezpieczniejszego sprzętu nie jest uzasadnione z powodu niskiego poziomu ryzyka upadku z wysokości i krótkotrwałego czasu pracy lub istniejących okoliczności, których pracodawca nie może zmienić.

Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu drabiny do tymczasowej pracy na wysokości, pracodawca powinien dokonać oceny ryzyka, aby potwierdzić prawidłowość swojej decyzji. Taka sytuacja może wystąpić, jeśli np. zbyt mała przestrzeń robocza nie pozwala na użycie innego sprzętu zamiast drabin.

Biorąc pod uwagę duże ryzyko upadku z wysokości, należy pamiętać, że w celu zapewnienia bezpieczeństwa użytkownikowi drabiny trzeba upewnić się, że jej rodzaj i parametry zapewniają bezpieczne pokonywanie różnicy poziomów oraz są dostosowane do charakteru wykonywanej pracy i dających się przewidzieć w związku z tym obciążeń. Dlatego w przepisach prawnych znajdują się wymagania ograniczające zastosowanie drabin, np. przy robotach budowlanych [4]:

• zabronione jest wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z drabin przystawnych
• wykonywanie robót ciesielskich dozwolone jest z drabin wyłącznie do wysokości 3 m.
  
  

Zgodnie z rozporządzeniem, nowe drabiny stosowane na stanowiskach pracy powinny spełniać wymagania polskich norm, określających ich parametry techniczne [5].

Celem artykułu jest przedstawienie istotnych, nowych wymagań, podanych w normie PN-EN 131-2+A2:2017-02, które różnicują kryteria oceny parametrów drabin - do użytku profesjonalnego i nieprofesjonalnego [6]. Zwrócono także uwagę na przyjęty w niektórych krajach europejskich podział drabin na klasy, odnoszący się do różnego zastosowania i intensywności użytkowania tego sprzętu.

___________________

[1]  Campbell A.O., Pagano C.C. The effect of instructions on potential slide-out failures during portable extension ladder angular positioning. "Accident Analysis and Prevention" 2014,67:30-39

[2]  Sprawozdanie Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za rok 2015,Warszawa 2016

[3]  Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. Dz.U. Nr 191, poz. 1596 ze zm.

[4]  Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych. Dz.U. Nr 47, poz. 401

[5]  Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.

[6]  PN-EN 131-2+A2:2017-02 Drabiny - Część 2: Wymagania, badanie, oznakowanie