2,4,6-TRINITROTOLUEN
IDENTYFIKACJA KLASYFIKACJA i OZNAKOWANIE WARTOŚCI NDS METODY OZNACZANIA WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE PIERWSZA POMOC INFORMACJE DODATKOWE
IDENTYFIKACJA
Nazwa2,4,6-Trinitrotoluen
Numer CAS118-96-7
Synonimy2,4,6-trójnitrotoluen, trotyl, TNT
KLASYFIKACJA i OZNAKOWANIE
Wg Rozporządzenia WE nr 1272/2008 (CLP)
Klasyfikacja CLPExpl. 1.1 (Materiał wybuchowy), H201;
Acute Tox. 3*, inhal. (Toksyczność ostra, kat.3 – droga oddechowa), H331;
Acute Tox. 3*, dermal (Toksyczność ostra, kat.3 – skóra), H311;
Acute Tox. 3*, oral (Toksyczność ostra, kat.3 – droga pokarmowa), H301;
STOT RE 2* (Działanie toksyczne na narządy docelowe – narażenie powtarzane, kat. 2), H373**;
Aquatic Chronic 2 (Stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego, kat. 2), H411;
Oznakowanie CLP
Piktogramy GHS
Hasło ostrzegawczeNiebezpieczeństwo
Zwrot wskazujący rodzaj zagrożenia (H)H201: Materiał wybuchowy; zagrożenie wybuchem masowym.
H331: Działa toksycznie w następstwie wdychania.
H311: Działa toksycznie w kontakcie ze skórą.
H301: Działa toksycznie po połknięciu.
H373**: Może powodować uszkodzenie narządów poprzez długotrwałe lub powtarzane narażenie .
H411: Działa toksycznie na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki.
Zwrot wskazujący środki ostrożności (P)P210: Przechowywać z dala od źródeł ciepła, gorących powierzchni, źródeł iskrzenia, otwartego ognia i innych źródeł zapłonu. Nie palić.
P273: Unikać uwolnienia do środowiska.
P370 + P380: W przypadku pożaru: Ewakuować teren.
P373: NIE gasić pożaru, jeżeli ogień dosięgnie materiały wybuchowe.
P501: Zawartość/pojemnik usuwać do … .
Dodatkowe kody zwrotów
Specyficzne stężenia graniczne
WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH STĘŻEŃ
NDS: 1 mg/m3
NDSCh:3 mg/m3
NDSP: -
METODY OZNACZANIA SUBSTANCJI W POWIETRZU ŚRODOWISKA PRACY
PN-Z-04128-5:1996
WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
Właściwości podstawoweMasa cząsteczkowa: 227,14
Stan skupienia w temp. 20°C: ciało stałe
Barwa: bezbarwne lub żółtawe
Zapach: bez zapachu
Temperatura topnienia: 80-81°C
Temperatura wrzenia: rozkład pod wpływem temperatury
Temperatura zapłonu: brak danych
Temperatura samozapłonu: brak danych
Granice wybuchowości w mieszaninie z powietrzem: brak danych
Temperatura wybuchu: 3147°C
Ciśnienie wybuchu: 4,69 kJ/g
Temperatura detonacji: 3827°C
Ciepło detonacji: 4,90 kJ/g
Ciśnienie detonacji: 11730 MPa
Prędkość detonacji: 6900 m/s
Wrażliwość na uderzenie: 15 J
Wrażliwość na tarcie: do 353 N brak reakcji
Wrażliwość termiczna: w temp. 500°C wybuch w ciągu 1 s
Gęstość w temp. 20°C: krystaliczny - 1,65 g/cm3
lany - 1,55 ÷ 1,56 g/cm3
Gęstość par względem powietrza: brak danych
Prężność par w temp. 100°C: 0,13 hPa
Stężenie pary nasyconej: brak danych
Rozpuszczalność w wodzie: nie rozpuszcza się
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: rozpuszcza się w pirydynie, acetonie, octanie metylu, benzenie, toluenie, chlorobenzenie, chloroformie, eterze etylowym, alkoholu etylowym
Właściwości dodatkoweCiepło właściwe: 1,29 J/(g K)
Ciepło topnienia w temp. topnienia: 89,64 J/g
Ciepło spalania: -15,03 kJ/g
INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne
Próg wyczuwalności zapachu - bez zapachu
LD50 (szczur, doustnie) - 795 mg/kg
LC50 (szczur, inhalacja) - brak danych
LD50 (królik, szczur, skóra) - brak danych
LDL0 (człowiek, doustnie) - 28000 mg/kg

Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: substancja toksyczna, drażniąca; wywołuje methemoglobinemię. Może działać uczulająco.

Drogi wchłaniania: skóra, drogi oddechowe, przewód pokarmowy.

Objawy zatrucia ostrego: pył i przypuszczalnie pary wywołują łzawienie oczu, kaszel i stopniowo, powoli nasilające się sinoniebieskie zabarwienie skóry. Może wystąpić ból głowy, duszność, związane z methemoglobinemią.

Skażenie skóry wywołuje jej zaczerwienienie oraz nasilające się stopniowo sinoniebieskie zabarwienie skóry, ból głowy, duszność.

Skażenie oczu wywołuje łzawienie, ból, zaczerwienienie spojówek z ryzykiem uszkodzenia rogówki.

Drogą pokarmową może wywołać mdłości i wymioty oraz objawy jak w zatruciu przez skórę. Następstwem zatrucia może być niedokrwistość hemolityczna, aplastyczna, uszkodzenie wątroby.

Objawy zatrucia przewlekłego: uszkodzenie wątroby, niedokrwistość, zmiany wielonerwowe, przewlekłe zapalenie skóry, zaćma.
PIERWSZA POMOC
Niezbędne leki: tlen, witamina C w amp. po 500 mg.
Odtrutki: 1-procentowy roztwór błękitu metylenowego - do podawania dożylnego.
Leczenie: tlen i odtrutki specyficzne: błękit metylenowy - dożylnie.

ZATRUCIE INHALACYJNE

Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia. Zapewnić spokój w dowolnej pozycji. Podać tlen do oddychania, najlepiej przez maskę. Chronić przed utratą ciepła. Nie podawać alkoholu w żadnej postaci. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska:
Kontynuować podawanie tlenu. Jeżeli wystąpi sinoniebieskie zabarwienie skóry i błon śluzowych, podawać powoli dożylnie ok. 10 ml 1-procentowego błękitu metylenowego, a następnie witaminę C. Transport do szpitala (ośrodka ostrych zatruć) bez przerywania podawania tlenu.

Nieprzytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia. Ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Usunąć z jamy ustnej ruchome protezy i inne ciała obce. Jeżeli zatruty oddycha, podawać tlen przez maskę. Jeżeli nie oddycha, zastosować sztuczne oddychanie metodą usta-usta lub za pomocą aparatu typu AMBU. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka). Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska:
W razie zaburzeń oddychania zaintubować dotchawiczo, prowadzić sztuczne oddychanie za pomocą aparatu typu AMBU z podawaniem tlenu. Jednocześnie założyć stałą drogę dożylną. Jeżeli wystąpi sinoniebieskie zabarwienie skóry i błon śluzowych, należy podawać dożylnie powoli 10 ml 1-procentowego roztworu błękitu metylenowego, następnie witaminę C (1 amp.).
Uwaga: poprawa powinna nastąpić po 30-40 minutach. Po 1 godzinie, jeżeli sinica nie ustąpiła, można powtórzyć iniekcję błękitu metylenowego.
Nie przekraczać całkowitej dawki 7 mg/kg, tj. łącznie 0,5 g błękitu metylenowego.
Transport karetką reanimacyjną do szpitala bez przerywania leczenia (brak poprawy uzasadnia wymienne przetaczanie krwi po potwierdzeniu methemoglobinemii).

SKAŻENIE SKÓRY

Pierwsza pomoc przedlekarska
Zdjąć odzież, zmyć skórę dużą ilością chłodnej wody (o temperaturze pokojowej), najlepiej bieżącej. Następnie postępować jak w zatruciu inhalacyjnym. Na uszkodzoną skórę założyć jałowy opatrunek.
Pomoc lekarska:
Ze względu na ryzyko wystąpienia objawów ogólnych zatrucia przez skórę w każdym przypadku konieczny jest transport do szpitala karetką reanimacyjna PR. Wystąpienie sinoniebieskiego zabarwienia błon śluzowych i skóry uzasadnia postępowanie w miejscu wypadku jak w zatruciu inhalacyjnym. W razie wystąpienia zmian skórnych wskazana konsultacja dermatologiczna.

SKAŻENIE OCZU

Pierwsza pomoc przedlekarska:
Płukać oczy dużą ilością chłodnej wody. Poszkodowany może sam wykonać płukanie oczu.
Uwaga: osoby narażone na skażenie oczu powinny być pouczone o konieczności i sposobie ich natychmiastowego płukania.
Pomoc lekarska:
Konieczna konsultacja okulistyczna wobec ryzyka uszkodzenia rogówki. Dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami lekarza okulisty.

ZATRUCIE DROGĄ POKARMOWĄ

Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
W razie pomyłkowego połknięcia poszkodowany powinien natychmiast wywołać u siebie wymioty. Później nie prowokować wymiotów. Nie podawać mleka ani alkoholu. Dalsze postępowanie - jak w zatruciu inhalacyjnym.
Pomoc lekarska:
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym. Transport do szpitala karetką reanimacyjną PR.

Nieprzytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.
Pomoc lekarska:
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.
INFORMACJE DODATKOWE