| Nazwa | Toluen | | Numer CAS | 108-88-3 | | Synonimy | metylobenzen, fenylometan |
|
|
| KLASYFIKACJA i OZNAKOWANIE |
| |
Wg Rozporządzenia WE nr 1272/2008 (CLP) |
| Klasyfikacja CLP | Flam. Liq. 2 (Substancja ciekła łatwopalna, kat. 2), H225;
Repr. 2 (Szkodliwość na rozrodczość kat. 2), H361d(***);
Asp. Tox. 1 (Zagrożenie spowodowane aspiracją, kat. 1), H304;
STOT RE 2(*) (Działanie toksyczne na narządy docelowe – narażenie powtarzane, kat. 2), H373(**);
Skin Irrit. 2 (Działanie żrące/drażniące na skórę, kat. 2), H315;
STOT SE 3 (Działanie toksyczne na narządy docelowe – narażenie jednorazowe, kat. 3), H336; | | Oznakowanie CLP | | Piktogramy GHS |    | | Hasło ostrzegawcze | Niebezpieczeństwo | | Zwrot wskazujący rodzaj zagrożenia (H) | H225: Wysoce łatwopalna ciecz i pary.
H361d***: Podejrzewa się, że działa szkodliwie na dziecko w łonie matki.
H304: Połknięcie i dostanie się przez drogi oddechowe może grozić śmiercią.
H373**: Może powodować uszkodzenie narządów poprzez długotrwałe lub powtarzane narażenie .
H315: Działa drażniąco na skórę.
H336: Może wywoływać uczucie senności lub zawroty głowy.
| | Zwrot wskazujący środki ostrożności (P) | P210: Przechowywać z dala od źródeł ciepła, gorących powierzchni, źródeł iskrzenia, otwartego ognia i innych źródeł zapłonu. Nie palić.
P240: Uziemić i połączyć pojemnik i sprzęt odbiorczy.
P301 + P310 + P330: W przypadku połknięcia: Natychmiast skontaktować się z OŚRODKIEM ZATRUĆ/lekarzem/…. Wypłukać usta.
P302 + P352: W przypadku kontaktu ze skórą: umyć dużą ilością wody lub...
P313: Zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza.
P314: W przypadku złego samopoczucia zasięgnąć porady/zgłosić się pod opiekę lekarza.
P403 + P233: Przechowywać w dobrze wentylowanym miejscu. Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty.
| | Dodatkowe kody zwrotów | |
| | Dodatkowe informacje | |
|
|
| WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH STĘŻEŃ |
| NDS: | 100 mg/m3 | | NDSCh: | 200 mg/m3 | | NDSP: | - |
|
|
|
| METODY OZNACZANIA SUBSTANCJI W POWIETRZU ŚRODOWISKA PRACY |
PN-Z-04115-01:1978(w)
PN-Z-04023-02:1989(w)
PN-Z-04231-02:1993(w) |
|
|
| WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE |
| Właściwości podstawowe | Masa cząsteczkowa: 92,1
Stan skupienia w temp. 20°C: ciecz
Barwa: bezbarwna
Zapach: charakterystyczny
Temperatura topnienia: -95°C
Temperatura wrzenia: 111°C
Temperatura zapłonu: 4°C
Temperatura samozapłonu: 480°C
Granice wybuchowości w powietrzu:
- dolna: 1,2% obj.
- górna: 7,0% obj.
Stężenie stechiometryczne: 2,28% obj.
Gęstość w temp. 20°C: 0,873 g/cm3
Gęstość par względem powietrza: 3,18
Prężność par:
- w temp. 20°C: 29 hPa
- w temp. 30°C: 51 hPa
Stężenie pary nasyconej:
- w temp. 20°C: 110 g/m3
- w temp. 30°C: 186 g/m3
Rozpuszczalność w wodzie w temp. 25°C: 0,051% wag.
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: rozpuszcza się w acetonie, lodowatym kwasie octowym, chloroformie, alkoholu etylowym, eterze etylowym | | Właściwości dodatkowe | Temperatura krytyczna: 318,6°C
Ciśnienie krytyczne: 4,1 MPa
Współczynnik załamania światła w temp. 20°C: 1,4969
Lepkość w temp. 20°C: 0,5866 mPa s
Ciepło właściwe w temp. 25°C: 1,76 J/(g K)
Ciepło parowania:
- w temp. wrzenia: 361,6 J/g
- w temp. 25°C: 412,3 J/g
Ciepło spalania: -42,48 kJ/g
Współczynnik podziału n-oktanol/woda (log Pow): 2,69 |
|
|
| INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE |
Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne
Próg wyczuwalności zapachu - 8 mg/m3
LD50 (szczur, doustnie) - 5000 mg/kg
LC50 (szczur, inhalacja) - brak danych
LD50 (królik, skóra) - 12124 mg/kg
LCL0 (szczur, inhalacja) - 15320 mg/m3 (4 h)
Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: substancja szkodliwa, drażniąca. Działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy.
Drogi wchłaniania: przez drogi oddechowe, skórę, z przewodu pokarmowego.
Objawy zatrucia ostrego: w postaci par w stężeniach przekraczających NDS może wywoływać łzawienie oczu, kaszel, ból i zawroty głowy. W stężeniach ok. 3000 mg/m3 mogą wystąpić zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów, stan zbliżony do upojenia alkoholowego z pobudzeniem, następnie sennością. Utrata przytomności może wystąpić w narażeniu na toluen w bardzo wysokim stężeniu (ponad 18000 mg/m3). W przebiegu zatrucia mogą nastąpić zaburzenia przewodnictwa w mięśniu sercowym, arytmia, migotanie komór, śmierć. Następstwem może być uszkodzenie wątroby, nerek, ośrodkowego układu nerwowego, zapalenie płuc.
Skażenie skóry ciekłym toluenem może wywołać miejscowe jej zaczerwienienie, swędzenie.
Skażenie oczu ciekłym toluenem wywołuje ból, zaczerwienienie spojówek.
Drogą pokarmową może wywołać objawy jak w zatruciu inhalacyjnym o różnym nasileniu i następstwach. Dawka toksyczna wynosi 0,5-1,0 g/kg masy ciała (tj. 35-70 ml).
Objawy zatrucia przewlekłego: zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego - zaburzenia emocjonalne, zaburzenia koordynacji ruchów. Może powodować uszkodzenie wątroby; zapalenie skóry objawiające się jej wysuszeniem, zaczerwienieniem i pękaniem. |
|
|
Niezbędne leki: tlen, parafina płynna.
Odtrutki: nie są znane.
Leczenie: postępowanie objawowe.
ZATRUCIE INHALACYJNE
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Wyprowadzić zatrutego z miejsca narażenia. Zapewnić spokój w pozycji dowolnej. W razie duszności podawać tlen. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska:
Postępowanie objawowe. W zależności od objawów transport do szpitala karetką PR pod nadzorem lekarza.
Nieprzytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia. Ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Usunąć z jamy ustnej ruchome protezy i inne ciała obce. Odessać przez cewnik strzykawką wydzielinę z nosa i jamy ustnej. Jeżeli zatruty oddycha, podać tlen przez maskę. Jeżeli nie oddycha, zastosować sztuczne oddychanie metodą usta-usta albo za pomocą aparatu typu AMBU. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka).
Pomoc lekarska:
W razie zaburzeń oddychania zaintubować, stosować sztuczne oddychanie aparatem typu AMBU. Kontrolować akcję serca (EKG). Nie podawać adrenaliny i innych amin katecholowych. Transport do szpitala karetką reanimacyjną PR.
SKAŻENIE SKÓRY
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Zdjąć odzież, zmyć skórę dużą ilością wody (z mydłem, jeżeli nie ma zmian).
Pomoc lekarska:
W zależności od wskazań konsultacja dermatologiczna lub transport do szpitala karetką PR.
SKAŻENIE OCZU
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Płukać oczy przez co najmniej 15 minut dużą ilością chłodnej wody, najlepiej bieżącej. Unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko mechanicznego uszkodzenia rogówki.
Uwaga: osoby narażone na skażenie oczu powinny być pouczone o konieczności i sposobie ich natychmiastowego płukania.
Pomoc lekarska:
Konieczna konsultacja okulistyczna. Dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami lekarza okulisty.
ZATRUCIE DROGĄ POKARMOWĄ
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Natychmiast po połknięciu poszkodowany powinien sam wywołać wymioty. Później nie prowokować wymiotów. Podać do wypicia 150 ml płynnej parafiny. Nie podawać mleka, tłuszczów ani alkoholu. W razie duszności podawać tlen. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska:
Transport do szpitala karetką PR pod nadzorem lekarza.
Nieprzytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.
Pomoc lekarska:
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym. |
|
|
|
|
