| Nazwa | Selan | | Numer CAS | 7783-07-5 | | Synonimy | selenowodór |
|
|
| KLASYFIKACJA i OZNAKOWANIE |
| |
Wg Rozporządzenia WE nr 1272/2008 (CLP) |
| Klasyfikacja CLP | Flam. Gas 1 (Gas łatwopalny, kat.1), H220; Press. gas (Gaz pod ciśnieniem), H280;
Acute Tox. 2 inhal. (Toksyczność ostra, kat.2 – droga oddechowa), H330;
Aquatic Acute 1 (Stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego - zagrożenie ostre, kat. 1), H400;
Aquatic Chronic 1 (Stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego - zagrożenie przewlekłe, kat. 1), H410;
| | Oznakowanie CLP | | Piktogramy GHS |     | | Hasło ostrzegawcze | Niebezpieczeństwo | | Zwrot wskazujący rodzaj zagrożenia (H) | H220: Skrajnie łatwopalny gaz.
H280: Zawiera gaz pod ciśnieniem; ogrzanie grozi wybuchem.
H330: Wdychanie grozi śmiercią.
H410: Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki.
| | Zwrot wskazujący środki ostrożności (P) | BRAK | | Dodatkowe kody zwrotów | |
| | Dodatkowe informacje | |
|
|
| WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH STĘŻEŃ |
| NDS: | 0,05 mg/m3 | | NDSCh: | 0,1 mg/m3 | | NDSP: | - |
|
|
|
| METODY OZNACZANIA SUBSTANCJI W POWIETRZU ŚRODOWISKA PRACY |
| metoda zalecana przez jednostki badawczo-rozwojowe w dziedzinie medycyny pracy |
|
|
| WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE |
| Właściwości podstawowe | Masa cząsteczkowa: 80,98
Stan skupienia w temp. 20°C: gaz
Barwa: bezbarwny
Zapach: nieprzyjemny
Temperatura topnienia (1013 hPa): -68°C
Temperatura wrzenia (1013 hPa): -41°C
Temperatura zapłonu: nie dotyczy - gaz
Temperatura samozapłonu: 300°C
Granice wybuchowości w mieszaninie z powietrzem: brak danych
Gęstość gazu (20°C, 1013 hPa): 3,66 g/dml
Gęstość gazu względem powietrza: 2,8
Gęstość cieczy (-42°C): 2,12 g/cm3
Prężność gazu w temp. 20°C: 0,92 MPa
Stężenie pary nasyconej: nie dotyczy - gaz
Rozpuszczalność w wodzie (22,5°C, 1013 hPa): 270 cml/100 cml
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: rozpuszcza się w dwusiarczku węgla, tlenochlorku węgla | | Właściwości dodatkowe | Temperatura krytyczna: 138°C
Ciśnienie krytyczne: 8,91 MPa
Lepkość (15°C, 1013 hPa): 0,0161 mPa s
Ciepło właściwe (25°C; 1013 hPa): Cp = 0,43 J/(g K)
Ciepło parowania w temp. wrzenia: 246,2 J/g |
|
|
| INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE |
Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne
Próg wyczuwalności zapachu - brak danych
LD50 (szczur, doustnie) - brak danych
LC50 (szczur, inhalacja) - brak danych
LD50 (królik, szczur, skóra) - brak danych
Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: toksyczny, silnie drażniący gaz, może uszkadzać układ nerwowy oraz wątrobę. Działa uczulająco.
Drogi wchłaniania: drogi oddechowe.
Objawy zatrucia ostrego: powoduje łzawienie, ból oczu, przekrwienie spojówek, zaburzenia widzenia, uczucie drapania w gardle, kaszel, duszność, nudności, wymioty, zawroty głowy. W dużych stężeniach wywołuje duszność, sinicę, ból w klatce piersiowej; obrzęk płuc występuje po 1-4 godz. na skutek ekspozycji na substancję w stężeniu ok. 5 mg/m3. Bezpośrednim następstwem zatrucia może być zapalenie płuc oraz uszkodzenie wątroby.
Skażenie oczu skroplonym gazem powoduje odmrożenia z ryzykiem uszkodzenia rogówki.
Skażenie skóry skroplonym gazem powoduje wystąpienie odmrożeń.
Objawy zatrucia przewlekłego: u narażonych na związki selenu opisywano zaburzenia trawienne z bólami brzucha, ogólne osłabienie, zmiany w układzie nerwowym. |
|
|
Niezbędne leki: tlen, Atrovent do inhalacji, deksametazon do podawania inhalacyjnego (np. Auxiloson), hydrokortyzon, furosemid, pyralgina do podawania pozajelitowego.
Odtrutki: nie są znane.
Leczenie: tlenoterapia, postępowanie objawowe.
ZATRUCIE INHALACYJNE
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia. Zapewnić bezwzględny spokój (bezruch) w pozycji półleżącej lub siedzącej. Wysiłek fizyczny może wyzwolić obrzęk płuc. Chronić przed utratą ciepła. Podawać tlen najlepiej przez maskę. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska:
Należy kontynuować podawanie tlenu. Ze względu na ryzyko obrzęku płuc założyć stałą drogę dożylną. W razie duszności, z objawami spastycznymi oskrzelowymi, należy podać do inhalacji Atrovent (1-2 rozpylenia): działa rozszerzająco na oskrzela po 3-5 minutach. W razie rozpoczynającego się obrzęku płuc podać inhalacyjnie deksametazon (np. Auxiloson) lub dożylnie hydrokortyzon, furosemid. Ze względu na zagrażający obrzęk płuc w każdym przypadku transport do szpitala karetką PR pod nadzorem lekarza.
SKAŻENIE SKÓRY
(skroplonym gazem)
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Zdjąć odzież, zmyć skórę dużą ilością chłodnej wody najlepiej bieżącej. Nie stosować mydła ani środków zobojętniających. Założyć na odmrożenia jałowy opatrunek. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska:
W razie wskazań podać lek przeciwbólowy (np. pyralginę). Rozległe odmrożenia skóry ze względu na ryzyko wstrząsu uzasadniają transport do szpitala karetką reanimacyjną PR pod nadzorem lekarza w celu zapewnienia pomocy chirurgicznej.
SKAŻENIE OCZU
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Natychmiast płukać oczy chłodną wodą, najlepiej bieżącą, co najmniej 15 minut. Wezwać lekarza.
Uwaga: osoby narażone na skażenie oczu powinny być pouczone o konieczności i sposobie ich natychmiastowego płukania.
Pomoc lekarska:
Zapewnić pilną konsultację okulistyczną. Dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami lekarza okulisty. |
|
|
|
|
