| Nazwa | Pentanal | | Numer CAS | 110-62-3 | | Synonimy | aldehyd amylowy; aldehyd walerianowy |
|
|
| KLASYFIKACJA i OZNAKOWANIE |
| |
Wg Rozporządzenia WE nr 1272/2008 (CLP) |
| Klasyfikacja CLP | Flam. Liq. 2 (Substancja ciekła łatwopalna, kat. 2), H225;
Acute Tox. 4, inhal. (Toksyczność ostra, kat.4 – droga oddechowa), H332;
Skin Irrit. 2 (Działanie żrące/drażniące na skórę, kat. 2), H315;
Eye Irrit. 2 (Poważne uszkodzenie oczu/działanie drażniące na oczy, kat. 2), H319;
STOT SE 3 (Działanie toksyczne na narządy docelowe – narażenie jednorazowe, kat. 3), H335; | | Oznakowanie CLP | | Piktogramy GHS |   | | Hasło ostrzegawcze | Niebezpieczeństwo | | Zwrot wskazujący rodzaj zagrożenia (H) | H225: Wysoce łatwopalna ciecz i pary.
H332: Działa szkodliwie w następstwie wdychania.
H315: Działa drażniąco na skórę.
H319: Działa drażniąco na oczy.
H335: Może powodować podrażnienie dróg oddechowych.
| | Zwrot wskazujący środki ostrożności (P) | P210: Przechowywać z dala od źródeł ciepła, gorących powierzchni, źródeł iskrzenia, otwartego ognia i innych źródeł zapłonu. Nie palić.
P233: Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty.
P302 + P352: W przypadku kontaktu ze skórą: umyć dużą ilością wody lub...
P304 + P340: W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO DRÓG ODDECHOWYCH: wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i zapewnić mu warunki do swobodnego oddychania.
P305 + P351 + P338: W PRZYPADKU DOSTANIA SIĘ DO OCZU: Ostrożnie płukać wodą przez kilka minut. Wyjąć soczewki kontaktowe, jeżeli są i można je łatwo usunąć. Nadal płukać.
P403 + P235: Przechowywać w dobrze wentylowanym miejscu. Przechowywać w chłodnym miejscu.
| | Dodatkowe kody zwrotów | |
| | Dodatkowe informacje | |
|
|
| WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH STĘŻEŃ |
| NDS: | 118 mg/m3 | | NDSCh: | 300 mg/m3 | | NDSP: | - |
|
|
|
| METODY OZNACZANIA SUBSTANCJI W POWIETRZU ŚRODOWISKA PRACY |
PN-Z-04417:2010
PiMOŚP 2007, nr 1(51) |
|
|
| WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE |
| Właściwości podstawowe | Informacje ogólne:
Postać: ciecz, bezbarwna
Zapach: charakterystyczny, ostry
Ważne informacje dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska:
pH: brak danych
Masa cząsteczkowa 86,13
Temperatura wrzenia/zakres temperatur wrzenia: 103 °C;
Temperatura krzepnięcia/topnienia: -91,5 °C
Temperatura zapłonu: 12,2 °C (tygiel otwarty)
6 °C (tygiel zamknięty)
Temperatura samozapłonu: 222 °C
Granice wybuchowości (%)
- dolna 1,4
- górna 7,2
Właściwości utleniające: brak zdolności utleniających
Prężność par w temp. 20 °C: 34 hPa
Gęstość par względem powietrza: 3
Stężenie par nasyconych w powietrzu w temp. 25 °C: 6,6%
Lepkość w temp. 20 °C: 0,54 mPa • s
Gęstość względna: 0,809 g/cm3
Rozpuszczalność w wodzie: 11,7 g/l wody
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach w temp. 25 °C: rozpuszcza się w etanolu, eterze etylowym, glikolu propylenowym
Współczynnik podziału n-oktanol/woda log Kow: 1,38
Inne informacje:
Współczynnik załamania światła nD˛°: 1,3944
Próg wyczuwalności zapachu: 0,098 mg/m3 | | Właściwości dodatkowe | |
|
|
| INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE |
Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne TABELA
- działanie uczulające
Nie zaobserwowano działania uczulającego pentanalu. Wynik 48-godzinnego testu płatkowego z zastosowaniem 2% roztworu pentanalu w parafinie przeprowadzonym na ochotnikach był ujemny, jak również nie zaobserwowano reakcji uczuleniowej u 22 ochotników w teście maksymalizacji z zastosowaniem pentanalu w tym stężeniu.
- toksyczność dawki powtórzonej
U pracowników narażonych na związek przez okres 2 do 3 lat obserwowano reakcje zapalne skóry, świąd, obrzęk twarzy i powiek, zapalenie nosa, częstoskurcz, bladość, wzmożoną potliwość.
Powtarzane podawanie szczurom związku w dawce 50 mg/kg/dzień lub 250 mg/kg/dzień przez 2 lata spowodowało uszkodzenie wątroby i proliferację nabłonka przewodów żółciowych.
- działanie mutagenne
Pentanal nie wykazywał działania mutagennego u S. typhimurium, nie zaobserwowano także wzrostu częstości wymiany chromatyd siostrzanych w ludzkich limfocytach. Wyniki negatywne uzyskano również w testach naprawy DNA: z zastosowaniem B. subtilis oraz S. typhimurium, a także w teście pęknięć DNA bakteriofaga PM2. Wynik pozytywny uzyskano w teście pęknięć DNA na komórkach jajnika chomika chińskiego (CHO) oraz w teście mutacji pierwotnych z zastosowaniem komórek płuc chomika chińskiego bez aktywacji metabolicznej. W teście na nieplanową syntezę DNA (UDS) uzyskano wynik pozytywny na szczurzych hepatocytach, negatywny zaś na ludzkich hepatocytach. Powyższe wyniki nie wykluczają możliwości genotoksycznego działania pentanalu.
- działanie rakotwórcze
Związek nie był oceniany pod względem działania rakotwórczego wg IARC.
- szkodliwe działanie na rozrodczość
W badaniach na zwierzętach nie stwierdzono działania embriotoksycznego i teratogennego.
Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: silnie drażniące, uczulające
Drogi wchłaniania: układ oddechowy, przewód pokarmowy.
Objawy zatrucia ostrego:
W postaci par wywołuje ból i łzawienie oczu, zaczerwienienie spojówek, kaszel; może wystąpić duszność, skurcz oskrzeli.
Skażenie skóry wywołuje ból i miejscowe zaczerwienienie oraz zmiany martwicze i uczuleniowe.
Skażenie oczu wywołuje ból, łzawienie i zaburzenia widzenia z ryzykiem trwałego uszkodzenia rogówki.
Objawy zatrucia przewlekłego: patrz wyżej |
|
|
Niezbędne leki: tlen, bromek ipratropium (Atrovent) do podawania inhalacyjnego.
Odtrutki: nie są znane.
Leczenie: postępowanie objawowe.
ZATRUCIE INHALACYJNE
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia. Zapewnić spokój w pozycji półleżącej lub siedzącej. Chronić przed utratą ciepła. Podać tlen do oddychania, najlepiej przez maskę. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka). Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska:
Kontynuować podawanie tlenu. W razie duszności z oskrzelowymi objawami spastycznymi należy podać do inhalacji Atrovent - 1-2 rozpylenia.
Kontrolować akcję serca (EKG). Transport do szpitala karetką PR pod nadzorem lekarza.
SKAŻENIE SKÓRY
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Zdjąć odzież - myć skórę dużą ilością wody, najlepiej bieżącej o temperaturze pokojowej. Na ewentualne zmiany założyć jałowy opatrunek. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka). Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska:
Zapewnić konsultację dermatologiczną. Dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami lekarza dermatologa.
SKAŻENIE OCZU
Pierwsza pomoc przedlekarska:
Płukać oczy dużą ilością chłodnej wody, najlepiej bieżącej, około 15 minut (unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko mechanicznego uszkodzenia rogówki).
Wezwać lekarza.
Uwaga: osoby narażone na skażenie oczu powinny być pouczone o konieczności i sposobie ich natychmiastowego płukania.
Pomoc lekarska:
Zapewnić konsultację okulistyczną. Dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami lekarza okulisty.
ZATRUCIE DROGĄ POKARMOWĄ
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska:
W razie omyłkowego połknięcia poszkodowany powinien natychmiast wywołać u siebie wymioty. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska:
Postępowanie objawowe.
Kontrolować akcję serca (EKG). Transport do szpitala karetką PR pod nadzorem lekarza. |
|
|
|
|
