Wykaz Projektów
Streszczenie

Wykorzystanie technik rzeczywistości wirtualnej do wspomagania aktywizacji zawodowej osób starszych

Kierownik projektu: dr hab. inż. Andrzej Grabowski, prof. nadzw. CIOP-PIB

Streszczenie projektu:

 

Ze względu na narastające z wiekiem problemy z funkcjami poznawczymi, osoby starsze lepiej radzą sobie z bardziej realistycznymi (mniej abstrakcyjnymi) sytuacjami – warunki takie zapewniają techniki zanurzeniowej rzeczywistości wirtualnej (VR). Wyniki projektu umożliwią ilościowe określenie efektywności wykorzystania tej nowej formy szkoleń względem bardziej tradycyjnych sposobów szkolenia.

Podstawowym celem projektu było zbadanie efektywności wykorzystania technik rzeczywistości wirtualnej do wspomagania aktywizacji zawodowej przez prowadzenie szkoleń, przekwalifikowania oraz szkolenia ustawicznego osób starszych. W poprzednim etapie badania prowadzono w środowisku szkoleniowym zrealizowanym w wirtualnej rzeczywistości. Grupa kontrolna była szkolona z wykorzystaniem typowych metod, takich jak instrukcja stanowiskowa i film szkoleniowy. Efekt szkolenia wszystkich osób biorących udział w badaniu oceniano na podstawie wyników uzyskanych na fizycznym symulatorze uproszczonego stanowiska pracy. Dodatkowo ochotnicy byli podzieleni na 2 grupy wiekowe: 20 ‒ 30 lat oraz osoby w wieku 50+. Umożliwiło to zbadanie skuteczności szkolenia w zależności od wieku.

Dane zebrane w czasie eksperymentu poddano gruntownej analizie. W szczególności przeprowadzono analizę zebranej dokumentacji fotograficznej w celu określenia poprawności realizacji zadania podczas pracy przy fizycznym symulatorze. Umożliwiło to określenie ilościowych wskaźników obiektywnych takich jak liczba popełnionych błędów. Przygotowano oprogramowanie komputerowe do analizy plików, w których zapisywano informacje o czynnościach podejmowanych przez ochotników (np. wciskanie przycisków) i zdarzeniach występujących podczas badania, takich jak przechłodzenie lub przegrzanie symulowanej maszyny lub błędy  w wykonaniu zadania. Przeanalizowano pliki wynikowe zebrane podczas sesji adaptacyjnej  w środowisku wirtualnym, szkolenia w środowisku wirtualnym oraz wykonywania zadania na symulatorze uproszczonego środowiska pracy. Zebrane dzięki temu dane w formie tabelarycznej zostały poddane wnikliwej analizie statystycznej.

Środowisko wirtualne obserwowane przez osobę wyposażoną w gogle rzeczywistości wirtualnej typu HMD (ang. head mounted display) oraz symulator uproszczonego stanowiska pracy wykorzystywany do zebrania danych umożliwiających ocenę dwóch metod szkoleniowych ‒ pierwszej  standardowej (w tym materiały multimedialne) i drugiej z wykorzystaniem techniki rzeczywistości wirtualnej; szkolenie dotyczyło procedury postępowania wymagającej dużych zasobów poznawczych

 

Analiza statystyczna dotyczyła przede wszystkim wychwycenia różnic we wpływie wirtualnego środowiska na samopoczucie osób starszych i młodszych oraz ilościowego określenia skuteczności aplikacji szkoleniowych wykorzystujących techniki rzeczywistości wirtualnej względem obecnie stosowanych metod szkoleniowych w zależności od wieku osoby szkolonej, na przykładzie dwóch grup wiekowych. Potwierdzono założenie, że w przypadku osób starszych szkolenie w środowisku wirtualnym powinno przynieść lepsze efekty ze względu na mniejsze obciążenie poznawcze wynikające z występowania w tym środowisku mniejszej liczby abstrakcyjnych pojęć w stosunku do typowych (obecnie wykorzystywanych) metod szkolenia. W szczególności jednoczynnikowa analiza wariancji wykazała istotne różnice w poprawności wykonania zadania przez grupy osób, które uczestniczyły w badaniu [F(10,998) = 3,97, p < 0,001].  Wynik testów statystycznych umożliwia stwierdzenie, iż grupa osób starszych różniła się istotnie pod względem poprawności wykonania zadania manualnego od wszystkich pozostałych grup. Grupa osób starszych, która uczestniczyła w treningu tradycyjnym, wykonywała zadanie manualne z mniejszą poprawnością niż pozostałe osoby. Grupa osób starszych, która uczestniczyła w treningu VR, nie różniła się istotnie pod względem poprawności wykonania zadania od obu grup osób młodych.

Wyniki projektu upowszechniono w 3 publikacjach naukowych, zaprezentowano 3 referaty na konferencjach międzynarodowych oraz wygłoszono 4 prezentacje na seminariach krajowych.

 

 

Projekt I.P.23. Poprawność wykonania zadania manualnego na symulatorze stanowiska pracy w zależności od grupy wiekowej i rodzaju szkolenia; zadanie polegało głównie na prawidłowym dopasowaniu różnej liczby elementów różnego typu w zależności od instrukcji wyświetlonej na pulpicie i na ekranie komputera

 

1) Materiały informacyjne nt. korzyści wynikających z zastosowania technik rzeczywistości wirtualnej do szkolenia pracowników

2) Wytyczne dotyczące wykorzystania rzeczywistości wirtualnej do szkoleń pracowników starszych



Jednostka: Pracownia Technik Rzeczywistości Wirtualnej

Okres realizacji: 01.01.2014 – 31.12.2016