Przepisy polskie

Przepisy wprowadzone w latach 2001 – 2003 – ustawa Prawo ochrony środowiska [1], tytuł IV Poważne awarie i inne postanowienia tej ustawy oraz przepisy szczegółowe zawarte w rozporządzeniach ministrów właściwych do spraw gospodarki oraz środowiska – ustanowiły w Polsce system przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym.

Przepisy Dyrektywy Seveso II [2,3] były podstawą polskich regulacji prawnych dotyczących przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym. W związku z koniecznością implementacji Dyrektywy Seveso III [4] została przygotowana i opublikowana 21 września 2015 r. ustawa z dnia 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw.

Aktualnie obowiązują następujące akty prawa krajowego regulujące zagadnienia przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym i ograniczania ich skutków:

 

  1. ustawa – Prawo ochrony środowiska (POŚ) [1] (tekst ujednolicony przez autorów serwisu w obszarze dotyczącym poważnych awarii przemysłowych),
  2. ustawa z 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska [5],
  3. rozporządzenie ministra rozwoju w sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku albo dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej [6],
  4. rozporządzenie ministra rozwoju w sprawie raportu o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku [7],
  5. rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać palny operacyjno-ratownicze [8],
  6. rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej wiadomości przez właściwe organy Państwowej Straży Pożarnej [9],
  7. rozporządzenie ministra środowiska w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska [10,11]. 

 

Na aktualny stan regulacji prawnych Polski dotyczących przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym składają się także przepisy konwencji Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (Konwencji Helsińskiej):

 

8. konwencja sporządzona w Helsinkach sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych [12];

9. oświadczenie rządowe z dnia w sprawie mocy obowiązującej Konwencji Helsińskiej [13] (konwencja weszła w Polsce w życie w dniu 7 grudnia 2003 r.).

 

Ponadto, niektóre przepisy dotyczące systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, w szczególności postanowienia odnoszące się do wykonywania przez Inspekcję Ochrony Środowiska zadań z zakresu kontroli i nadzoru, zostały zawarte w ustawie o IOŚ [14]. Natomiast postanowienia odnoszące się do niektórych zadań PSP w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom zawiera ustawa o Państwowej Straży Pożarnej [15] oraz rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzanych przez Państwową Straż Pożarną [16].

 

Główne elementy systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym

System przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, określony w ustawie Prawo ochrony środowiska [1], składa się z szeregu procedur będących kolejnymi elementami tworzącymi kompleksowy układ. W przypadku niektórych procedur wymagania szczegółowe zostały określone w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy Prawo ochrony środowiska. Schemat systemu zastał przedstawiony na rys. 1.

 

Rys. 1. System przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym w Polsce [17]

 

Pierwszym elementem całego systemu jest określenie, czy dany zakład w ogóle stwarza zagrożenie wystąpieniem poważnej awarii przemysłowej. Do tego celu służy procedura zaliczenia zakładu do kategorii zakładów stwarzających ryzyko wystąpienia poważnej awarii wykorzystująca określone prawnie kryteria kwalifikacyjne. Wynik pozytywny takiego zaliczenia oznacza, że dany zakład należy zgłosić do odpowiednich władz przy pomocy procedury zgłoszenia (dotyczy obydwu rodzajów zakładów) i taki zakład, na mocy uregulowań prawnych, zobowiązany jest do przygotowania programu zapobiegania awariom (oba typy zakładów), który następnie należy wprowadzić w życie za pomocą systemu zarządzania bezpieczeństwem (również oba typy zakładów), a następnie sprawozdać odpowiednim władzom w raporcie o bezpieczeństwie (tylko zakłady o dużym ryzyku). Ostatnim elementem systemu są plany operacyjno-ratownicze wewnętrzne – przygotowywane przez zakład o dużym ryzyku oraz zewnętrzne – opracowywane przez komendantów wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej [17].

 

Reasumując główne elementy systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym:

  • kryteria kwalifikacyjne w celu identyfikacji obiektów niebezpiecznych;
  • procedura zaliczania – procedura identyfikacji obiektów niebezpiecznych przez prowadzącego zakład do kategorii zwiększonego (ZZR) oraz dużego (ZDR) ryzyka wystąpienia poważnej awarii;
  • procedura zgłoszenia (notyfikacji) właściwym władzom (komendant powiatowy – ZZR lub wojewódzki PSP – ZDR oraz wojewódzki inspektor ochrony środowiska – WIOŚ) obiektów zakwalifikowanych do kategorii niebezpiecznych;
  • opracowanie i wdrożenie w zakładzie programu zapobiegania awariom (PZA) oraz przekazanie go właściwym władzom (jak wyżej);
  • opracowanie i wdrożenie w zakładzie systemu zarządzania bezpieczeństwem (bez konieczności przekazywania odrębnego dokumentu władzom);
  • opracowanie przez prowadzącego ZDR raportu o bezpieczeństwie i przekazanie go właściwym władzom (komendant wojewódzki PSP oraz WIOŚ);
  • zatwierdzenie raportu o bezpieczeństwie przez komendanta wojewódzkiego PSP (po uzyskaniu opinii WIOŚ) lub podjęcie stosownych decyzji (dodatkowe informacje, zakaz eksploatacji lub uruchomienia niebezpiecznego obiektu);
  • opracowanie przez prowadzącego ZDR wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego(i przedstawienie go komendantowi wojewódzkiemu PSP);
  • przekazanie przez prowadzącego ZDR komendantowi wojewódzkiemu PSP, odpowiedzialnemu za opracowanie zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, informacji i danych niezbędnych do jego opracowania;
  • opracowanie i przyjęcie po konsultacji ze społeczeństwem przez komendanta wojewódzkiego PSP, zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego;
  • wprowadzenie tych planów w życie w razie awarii, a także w sytuacji bezpośredniego zagrożenia awarią;
  • powiadamianie właściwych władz o awariach lub sytuacjach bezpośredniego zagrożenia awarią, ogłaszanie alarmu, informowanie władz o rozwoju sytuacji;
  • zbadanie przebiegu awarii (także incydentów), działań awaryjnych, ocena skutków, raport poawaryjny i zgłoszenie poważnej awarii do GIOŚ;
  • informowanie społeczeństwa oraz jego udział w niektórych procedurach.

Dodatkowo, podobnie jak w Dyrektywie Seveso III, również w polskich przepisach zostały określone wymagania i procedury dotyczące zadań różnych kompetentnych władz. Jest ich wiele, do najbardziej istotnych należą:

  • wykonywanie inspekcji i kontroli obiektów niebezpiecznych przez właściwe władze;
  • realizacja odpowiedniej polityki zagospodarowania terenów z uwzględnieniem zagrożeń poważnymi awariami;
  • realizacja określonych procedur dotyczących poważnych awarii, które mogą spowodować skutki transgraniczne.

 

Tak zaprojektowany system ma za zadanie osiągnięcie dwóch głównych celów, z jednej strony zapobiegania możliwości wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, z drugiej ograniczenia do minimum skutków poważnej awarii w odniesieniu do ludzi, mienia oraz środowiska, gdy dojdzie już do wystąpienia takiego zdarzenia [1, 17]. W przypadku wystąpienia awarii, lub zdarzenia bliskiego jej, działanie całego systemu sprawdzane jest w praktyce poprzez wprowadzenie planów w życie, łącznie z powiadomieniem władz właściwych (Państwowej Straży Pożarnej i Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska), po działania naprawcze, zbadanie przebiegu awarii, w tym również incydentów, zdarzeń bliskich poważnej awarii, przeprowadzeniu działań poawaryjnych, ocenie skutków, przygotowaniu raportu poawaryjnego oraz zgłoszeniu poważnej awarii do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (GIOŚ). W przypadku tego ostatniego elementu – zgłoszenia poważnej awarii do GIOŚ przygotowane i opublikowane zostało odrębne rozporządzenie określające zarówno wymagania jakie musi spełniać określone zdarzenie aby musiało zostać zgłoszone oraz formularz zgłoszeniowy.

 

W Dyrektywie Seveso III [4], oprócz zmian dotyczących kryteriów kwalifikacyjnych, duży nacisk został położony również na zagadnienia związane m.in. z zagospodarowaniem przestrzennym, w tym kontrolowaniem lokalizacji nowych zakładów, zmianach, które powinny zostać wprowadzone w istniejących zakładach oraz w ich otoczeniu, z uwzględnieniem tzw. bezpiecznych odległości. Dyrektywa uwzględnia wiele aspektów określonych w Konwencji z Aarhus dotyczącej dostępu do informacji, udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska. Nowe podejście do obu tych zagadnień znalazło swoje odzwierciedlenie w zmianach konkretnych aktów prawnych: ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [18] oraz ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochroni środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko [19].

 

Zmiany wprowadzone w związku z implementacją Dyrektywy Seveso III, dotyczące systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, obejmują zmiany w różnych ustawach, począwszy od głównej ustawy w tej tematyce – ustawy Prawo ochrony środowiska, poprzez ustawy odnoszące się do władz właściwych – ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, a zakończywszy na ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko.

 

Zakres obowiązywania przepisów

Ustawą o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska [5] zostały zmienione w art. 248 ustawy POŚ [1] w ustępie 2a punkty 2 i 4, a punkty 5-8 zostały dodane. Ustęp 2a Artykułu 248 został przytoczony poniżej, a zmiany zostały zaznaczone kolorem niebieskim, i tak:

 

Art. 248. 1. Zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, zwanej dalej „awarią przemysłową”, w zależności od rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznej znajdującej się w zakładzie uznaje się za zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii, zwany dalej „zakładem o zwiększonym ryzyku”, albo za zakład o dużym ryzyku wystąpienia awarii, zwany dalej „zakładem o dużym ryzyku”.

2a. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do:

1) komórek i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej albo przez niego nadzorowanych,

2) transportu drogowego, kolejowego, wodnego śródlądowego, morskiego lub powietrznego substancji niebezpiecznych i bezpośredniego związanego z nim tym czasowego ich składowania poza terenem zakładów, z uwzględnieniem załadunku i rozładunku oraz transportu do i z doków, nabrzeży i stacji rozrządowych;

3) poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż, z wyjątkiem ich składowania i magazynowania oraz chemicznych i cieplnych procesów przetwarzania tych kopalin,

4) składowisk odpadów oraz składowania i magazynowania odpadów, z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych stanowiących substancje niebezpieczne określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 3 oraz powiązanych z tymi operacjami chemicznych i cieplnych procesów przetwarzania tych odpadów;

5) zagrożeń spowodowanych promieniowaniem jonizującym generowanym przez substancje;

6) poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż na obszarach morskich;

7) magazynowania gazu w podziemnych obiektach morskich, obejmujących zarówno przeznaczone do tego obiekty magazynowe, jak i obiekty, w których prowadzi się również poszukiwania i eksploatację kopalin, w tym węglowodorów;

8) transportu substancji niebezpiecznych rurociągami, z uwzględnieniem pompowni, znajdującymi się poza zakładami o zwiększonym ryzyku lub zakładami o dużym ryzyku.

 

Nie uległ zmianie Art. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska stanowiący iż „przepisów ustawy nie stosuje się do spraw uregulowanych w przepisach Prawa atomowego” [20].

 

Nowe i zmienione DEFINICJE

Istotnym elementem każdej tematyki i prawidłowego podejścia do zagadnienia jest znajomość definicji, która pozwala na uniknięcie wielu niejasności i rozbieżności. W ustawie zmieniającej [5] doprecyzowana została definicja zakładu stwarzającego zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także definicja właściwego organu Państwowej Straży Pożarnej

Art. 3 Ilekroć w ustawie jest mowa o:

48a) zakładzie stwarzającym zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej – rozumie się przez to zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, o których mowa w art. 248 ust. 1;

45) właściwym organie Państwowej Straży Pożarnej – rozumie się przez to właściwego miejscowo ze względu na lokalizację zakładu:

a) komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej – w sprawach dotyczących zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej,

b) komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej – w sprawach dotyczących zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej;

 

Pozostałych osiem definicji dotyczących bezpośrednio przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym oraz ograniczania ich skutków zostało zamieszczonych w Tytule IV Poważne awarie, w artykule 243a. Definicje te obejmują pojęcia efektu domina, składowanej substancji niebezpiecznej, znajdowania się w zakładzie substancji niebezpiecznej, zagrożenia, uruchomienia zakładu lub jego części a także trzy definicje zakładu: zakładu nowego, zakładu innego oraz zakładu sąsiedniego.

 

Art. 243a. Ilekroć w przepisach niniejszego tytułu jest mowa o:

1) efekcie domina – rozumie się przez to potencjalne oddziaływanie instalacji lub zakładów, których zlokalizowanie może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia awarii lub pogłębić jej skutki, w szczególności ze względu na skoncentrowanie posiadanych rodzajów i ilości składowanych substancji niebezpiecznych, a także ze względu na położenie geograficzne;

2) składowanej substancji niebezpiecznej – rozumie się przez to substancję niebezpieczną pozostającą pod nadzorem zakładu lub przechowywaną na jego terenie;

3) uruchomieniu zakładu lub jego części – rozumie się przez to moment rozpoczęcia eksploatacji położonych na terenie zakładu instalacji lub urządzeń, w których znajduje się lub może znajdować się substancja niebezpieczna w ilości decydującej o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej;

4) zakładzie nowym – rozumie się przez to:

a) zakład o zwiększonym ryzyku lub zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, uruchomiony dnia 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie,

b) zakład niebędący zakładem o zwiększonym ryzyku lub zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, który z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze względu na zmiany w instalacjach lub działalności powodujące zmianę w ilości lub rodzaju substancji niebezpiecznych,

c) zakład niebędący zakładem o zwiększonym ryzyku lub zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, który z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze względu na zmiany w instalacjach lub działalności powodujące zmianę w ilości lub rodzaju substancji niebezpiecznych;

5) zakładzie innym – rozumie się przez to:

a) zakład niebędący zakładem o zwiększonym ryzyku lub zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, który z powodów innych niż określone dla zakładu nowego z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem o zwiększonym ryzyku lub zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej,

b) zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, który z powodów innych niż określone dla zakładu nowego z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej,

c) zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, który z powodów innych niż określone dla zakładu nowego z dniem 1 czerwca 2015 r. albo po tej dacie staje się zakładem o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej;

6) zakładzie sąsiednim – rozumie się przez to każdy zakład zlokalizowany w takiej odległości od innego zakładu, która zwiększa prawdopodobieństwo i skutki awarii;

7) zagrożeniu – rozumie się przez to samoistną właściwość substancji niebezpiecznej lub warunki fizyczne, które mogą spowodować negatywne skutki dla zdrowia ludzi lub środowiska;

8) znajdowaniu się w zakładzie substancji niebezpiecznych – rozumie się przez to faktyczną lub przewidywaną obecność substancji niebezpiecznych w zakładzie lub substancji niebezpiecznych, które mogą powstać podczas utraty kontroli nad procesami, w tym magazynowaniem, w odniesieniu do każdej instalacji w zakładzie, w ilościach decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.

 

Należy bardzo wyraźnie podkreślić, że definicja poważnej awarii nie została zmieniona. Oznacza to, że nadal obowiązująca w Polsce definicja jest znacznie szersza i obejmuje większe spektrum zdarzeń niż ma to miejsce w przypadku definicji zawartej w Dyrektywie Seveso III.

 

Terminy

W odniesieniu do zakładów istniejących, czyli zgodnie z Art. 6 ustęp 1. ustawy z dnia 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw [5]:

 

Art. 6. 1. Ilekroć w przepisach niniejszego artykułu jest mowa o zakładzie istniejącym, rozumie się przez to zakład, który w dniu 31 maja 2015 r. jest zakładem o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub zakładem o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a jego klasyfikacja jako zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej lub zakładu o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej nie uległa zmianie z dniem 1 czerwca 2015 r.

 

Ustalony został termin graniczny na dzień 1 czerwca 2016 r.

 

 

 

Terminy dla zakładów istniejących

 

Natomiast w przypadku zakładów nowych i pozostały zapisy dotyczące terminów przygotowania i dostarczenia procedur zawarte w ustawie zmieniającej [5] dotyczą zmian w ustawie Prawo ochrony środowiska i zamieszczone zostały w różnych artykułach.

 

 

Terminy dla zakładów nowych i innych

 

Rozporządzenia wykonawcze

Rozporządzenia wykonawcze zostały w większości opublikowane i weszły w życie:

 

• Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowejopublikowane w Dzienniku Ustaw: http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2016/138;

 

• Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 23 lutego 2016 r. w sprawie raportu o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku – opublikowane w Dzienniku Ustaw: http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2016/287;

 

• Rozporządzanie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze – opublikowane w Dzienniku Ustaw: http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2016/821;

 

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej wiadomości przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej opublikowane w Dzienniku Ustaw: http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2015/2145/1;

 

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiskaopublikowane w Dzienniku Ustaw: http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2003/s/5/58/1 zmienione rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 18 maja 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska – opublikowane w Dzienniku Ustaw: http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2016/799;

 

• Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie sposobu ustalania bezpiecznej odległości przy lokalizacji zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej – trwa proces legislacyjny.

 

Bibliografia

  1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska; Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 26 sierpnia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo ochrony środowiska. Dz.U. 2013 poz. 1232 z późn. zm.
  2. Dyrektywa Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi. Dz. Urz. WE L 10 z 14.01.1997 s. 1-68. Polskie wydanie specjalne: Rozdział 05 Tom 02 s. 410 – 430. tekst jednolity: http://www.ciop.pl/ 18405.html [Dyrektywa Seveso II]
  3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/105/WE z dnia 16 grudnia 2003 r. zmieniająca Dyrektywę Rady 96/82/WE w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi. Dz. Urz. WE L 345 z 31.12.2003, s. 97-105. Polskie wydanie specjalne: Rozdział 05 Tom 04 s. 398 – 406
  4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniająca, a następnie uchylająca dyrektywę Rady 96/82/WE. Dz. Urz. UE L 197 z 24.07.2012, s. 1 – 37 [Dyrektywa Seveso III]
  5. Ustawa z dnia 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. poz. 1434
  6. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 r.  w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej  Dz.U. poz. 138
  7. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 23 lutego 2016 r. w sprawie raportu o bezpieczeństwie zakładu o dużym ryzyku. Dz.U. poz. 287
  8. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze. Dz.U. poz. 821
  9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do publicznej wiadomości przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej. Dz.U. z 2015 poz. 2145
  10. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Dz.U. z 2003 r. nr 5, poz. 58
  11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 maja 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Dz.U. poz. 799
  12. Convention on the transboundary effects of industrial accidents, ECE UN, E/ECE 1268. UN 1992; New York 1994. Konwencja sporządzona w Helsinkach dnia 17 marca 1992 r. w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych. Dz.U. z 2004 r. nr 129, poz. 1352
  13. Oświadczenie rządowe z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie mocy obowiązującej Konwencji w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych, sporządzonej w Helsinkach dnia 17 marca 1992 r. Dz.U. z 2004 r. nr 129 poz. 1353
  14. Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska; Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska. Dz.U. 2013 poz. 686 z późn. zm.
  15. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej; Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 czerwca 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin. Dz.U. 2015 poz. 900 z późn. zm.
  16. Rozporządzenie Ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 24 października 2005 r. w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzanych przez Państwową Straż Pożarną. Dz.U. nr 225 poz. 1934
  17. A. Gajek System przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym. Polskie przepisy, Dyrektywa Seveso ii i Dyrektywa Seveso III. Wyd. CIOP-PIB, Warszawa, 2013
  18. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Dz.U. 2015 poz. 199 z późn. zm.
  19. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko; Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 sierpnia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Dz. U. poz 1235 z późn. zm.
  20. Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 września 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo atomowe. Dz.U. poz. 1512