Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia człowieka - 1997

Konkurs:
„Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia człowieka - zagrożenia, z którymi zetknąłeś się w domu, na podwórku, w szkole” dla uczniów szkół podstawowych w Warszawie – pilotaż


Rok 1997

Pierwszy konkurs dla dzieci na temat bezpiecznych zachowań, zorganizowany przez Instytut, był skierowany do uczniów klas czwartych i piątych szkoły podstawowej nr 312 im. Ewy Szelburg - Zarembiny w Warszawie. Wzięło w nim udział ponad 280 uczniów. Został zorganizowany w ramach jednego z projektów Strategicznego Programu Rządowego SPR-1 „Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia człowieka w środowisku pracy”.

Konkurs składał się z dwóch części – testowej i plastycznej.
Test konkursowy  zawierał 42 pytania i zadania, które uwzględniały najbardziej typowe i najczęściej występujące zagrożenia w otoczeniu dziecka. Większość zadań sprawdzała umiejętności uczniów radzenia sobie w trudnych, niebezpiecznych sytuacjach życiowych. Stawiając dzieci w sytuacjach nietypowych, wymagano od nich podjęcia trafnych decyzji i rozwiązania występujących w zadaniach problemów. Test zmuszał do myślenia, analizowania sytuacji i wyciągania wniosków.

Czas przeznaczony na przeprowadzenie testu obejmował jedną godzinę lekcyjną w każdej klasie. Przed rozdaniem ankiet prowadzona była krótka - 5-10 minutowa  pogadanka wprowadzająca dzieci w tematykę konkursu.  Zebrane we wszystkich klasach ankiety poddane zostały ocenie. Oceny testów dokonano wg opracowanej wcześniej (przez autora pytań) punktacji.

Wyniki testu świadczą o tym, że wiedza uczniów o zagrożeniach i wymogach bezpieczeństwa w dużym stopniu opiera się na ich własnych doświadczeniach. W odpowiedziach otwartych można znaleźć szczegóły sugerujące, że osoba poddana testowi sama uczestniczyła w danej sytuacji lub była jej świadkiem. Brak pewnych doświadczeń u dzieci powoduje, że nie potrafią odpowiedzieć na niektóre pytania. Na przykład dzieci, które nigdy nie były w górach, nie były pewne jak wygląda znak, którym oznacza się szlak turystyczny w górach. Na pytanie, dlaczego przed wyjściem ze szkoły na ruchliwą ulicę zamontowane są barierki ochronne padała odpowiedź: „przed naszą szkołą nie ma takich barierek”.
Kłopot sprawiały pytania i polecenia wymagające konkretnej wiedzy.

Najwyżej 20% uczestników testu podało poprawnie numery telefonów pogotowia, policji, straży pożarnej. Dzieci na ogół nie wiedziały, na jaki kolor malowane są skrzynki z urządzeniami gazowym. Na pytanie, „czy spotkanie z lisem, który się nie boi ludzi może być niebezpieczne?” dzieci odpowiadały w wyjątkowo barwny sposób. Oto przykłady: „lis może robić milutką twarz, ale on tylko udaje”, „spotkanie może być niebezpieczne, ponieważ lis jest zwierzęciem mięsożernym”, „jeżeli szybko nie uciekniesz, lis dogoni cię, zaciągnie do nory i pożre”.

Odpowiedzi niektórych uczniów wyłamują się ze schematu. Mają jednak swoją własną logikę i są na swój sposób poprawne. Na przykład na pytanie „czy parking jest właściwym miejscem do zabawy w chowanego i dlaczego” - odpowiedź brzmiała: „Parking nie jest właściwym miejscem do zabawy, gdyż można zbić szybę i porysować lakier”. A na pytanie „czy idąc w grupie na wycieczce można się odłączyć, żeby kupić lody” uczeń napisał:  „ Idąc w grupie na wycieczce można odłączyć się od grupy i kupić lody po drugiej stronie ulicy, ponieważ z grupą wycieczkową idą dorośli i pod opieką jednego z nich można bezpiecznie przejść na drugą stronę ulicy i kupić te lody”.

Uczniowie, którzy odpowiadali na pytania i rozwiązywali zadania z testu konkursowego na temat bezpieczeństwa i ochrony zdrowia człowieka zaproszeni zostali do drugiej – plastycznej części konkursu, zatytułowanej „Zagrożenia, z którymi zetknąłeś się w domu, na podwórku, w szkole”.

Prace wykonywano na papierze formatu A4, dowolną techniką (rysunek, malunek, wyklejanka). Na konkurs napłynęło 161 prac. Główne tematy rysunków to:
- wypadki drogowe ( gra w piłkę w pobliżu jezdni, zjazd na sankach lub rowerze prosto pod koła samochodu, jazda na deskorolkach między samochodami, przejście przez jezdnię w niedozwolonym miejscu)
- niebezpieczeństwo porażenia prądem ( mokra ręka przy kontakcie, uwaga wysokie napięcie - nie dotykać)
- zagrożenie pożarem ( płonące mieszkanie, żelazko zostawione w kontakcie, firanki tuż przy ogniu, ogień w lesie, pożar od papierosa)
- niebezpieczeństwo wybuchu ( dzieci bawiące się niewypałami i zapałkami)
-  alkohol, papierosy, narkotyki ( nie pal, nie bierz, odmów, nie pij )

Oprócz tematów powtarzających się w wielu pracach, znaleźć można było również ciekawe rysunki, które dotyczyły: niebezpieczeństwa na budowie, wypadków na huśtawce, wypadków na schodach szkolnych, niebezpieczeństwa potknięcia o porozrzucane po klasowej podłodze teczki, itp.

Ogłoszenie wyników konkursu i wręczenie nagród laureatom odbyło się w czasie uroczystej akademii w Szkole Podstawowej nr 312 im. Ewy Szelburg-Zarembiny w Warszawie. Wzięli w niej udział przedstawiciele CIOP, prasa i telewizja. Dla laureatów przygotowane zostały – oprócz nagród - dyplomy upamiętniające udział  dzieci w konkursie.