Wyszukiwanie w bazie substancji

 
Kryteria oceny narażenia zawodowego na czynniki chemiczne

 

Zgodnie z normą PN-EN 689+AC:2019-06 kryterium oceny narażenia zawodowego na szkodliwe substancje chemiczne są wartości dopuszczalnych stężeń w powietrzu na stanowiskach pracy, zwane również normatywami higienicznymi. W praktyce stosowane są dwa typy normatywów higienicznych:

  • dotyczące całej zmiany roboczej i całego okresu aktywności zawodowej pracownika;
  • dotyczące  krótszych odcinków  czasu, mające na celu ochronę  przed działaniem drażniącym a także  przewlekłym lub nieodwracalnym uszkodzeniem tkanek w wyniku wystąpienia w krótkim okresie wysokich stężeń substancji w warunkach, gdy stężenie średnie ważone nie przekracza wartości dopuszczalnej dla całej zmiany roboczej.

Obowiązujące w Polsce wartości normatywów higienicznych ustanowione są rozporządzeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. 2018 poz. 1286 ze zm.).

W rozporządzeniu tym zawarto i zdefiniowano trzy typy wartości dopuszczalnych:

  • najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) – wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinna spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń;

    Stężenie średnie ważone dla 8-godzinnego dnia pracy określane jest wzorem
    w którym:
    c1, c2, ... cn - średnie stężenia substancji, oznaczone w poszczególnych okresach
    pomiarowych,
    t1, t2, ... tn - czas trwania poszczególnych okresów pomiarowych (godz.).

    W mianowniku ww. wzoru występuje 8 godz., a nie suma czasów trwania poszczególnych okresów pomiarowych. Nie wszystkie bowiem zmiany robocze są 8-godzinne, natomiast NDS dotyczy 8-godzinnego czasu narażenia. Przeliczenie średniego ważonego stężenia substancji na 8-godzin umożliwia zatem interpretację wyników pomiarów w sytuacjach, gdy czas trwania zmiany roboczej odbiega od okresu, którego dotyczy normatyw higieniczny. W sytuacjach takich suma czasów trwania poszczególnych okresów pomiarowych może być odpowiednio mniejsza (zmiany krótsze) lub większa (zmiany dłuższe) od 8 godzin.
  • najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh)  – wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina;    
    NDSCh jest traktowany jako dodatkowy, uzupełniający normatyw higieniczny dla tych substancji chemicznych (nie wszystkim substancjom z wykazu NDS przypisano również wartości NDSCh), których działanie toksyczne ma głównie przewlekły charakter, jednakże znane jest również ich działanie ostre.
  • najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) – wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.
    NDSP jest jedynym normatywem dla danej substancji i określony jest jako nieprzekraczalny pułap; dla normatywu tego nie ustala się okresu odniesienia, a interpretacje wyników pomiarów oparte są na próbkach powietrza o możliwie krótkim i w zasadzie nie przekraczających 15 minut czasie pobierania. NDSP ustanawiane są najczęściej dla substancji o działaniu drażniącym, blokującym mechanizm oddychania i innych substancji szczególnie niebezpiecznych. 

 

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. 2018 poz. 1286 ze zm.).

 

PN-EN 689+AC:2019-06 - wersja angielska
Narażenie na stanowiskach pracy -- Pomiary narażenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne -- Strategia badania zgodności z wartościami dopuszczalnymi