PRZYKŁAD DOBREJ PRAKTYKI

Temat

Gospodarka chemikaliami w Bridgestone Poznań.

Tytuł przykładu

Optymalizacja procesu zarządzania chemikaliami

Nazwa przedsiębiorstwa

Bridgestone Poznań Sp. Z o.o.

INFORMACJE OGÓLNE

Firma Bridgestone Poznań Sp. Z o.o. istnieje od 1998r. Produkuje opony do samochodów osobowych od 15’’ do 21’’. Zajmuje 25 h powierzchni. Wielkość produkcji około 29 000 sztuk/dobę. Główne rynki OE: Zachodnia Europa. Klienci: Audi, Seat, Skoda Auto, BMW, Suzuki, Nissan, Fiat, Alfa Romeo, Volvo, Renault, Peugeot, Opel.

ZIDENTYFIKOWANY PROBLEM / KWESTIE DO ROZWIĄZANIA

Przedsiębiorstwo Bridgestone Poznań Sp. Z o.o. zajmuje się produkcją opon. Pracownicy produkcyjni na co dzień mają styczność z różnymi substancjami niebezpiecznymi. W celu zapewnienia bezpieczeństwa podczas pracy z dużą liczbą związków chemicznych o bardzo różnych właściwościach fizycznych i chemicznych należało stworzyć system, który pozwoliłby  kompleksowo podejść do tematu zarządzania chemikaliami w fabryce. W związku z prowadzonym procesem zakupowym w firmie, w zakładzie następowała duża zmienność środków chemicznych. Powodowało to, że istniejący w fabryce rejestr środków chemicznych wymagał dużej pracochłonności. Tym samym   sposób  identyfikacji środków chemicznych, znajomość zasad z ich używaniem, ocena ryzyka na stanowisku pracy, w pełni nie odzwierciedlała stanu faktycznego. Niska świadomość pracowników w zakresie substancji/mieszanin niebezpiecznych oraz brak jednolitego systemu zarządzania chemikaliami mogły przyczynić się do powstania poważnej awarii lub wypadków.

ROZWIĄZANIE / INTERWENCJA / PODJĘTE ŚRODKI / CO I JAK ZROBIONO

W celu optymalizacji procesu zarzadzania chemikaliami powołany został zespół multidyscyplinarny. Nadzór na pracami zespołu przydzielono pracownikom sekcji ochrony środowiska. Współpraca z sekcją BHP i działami na których używa się środków chemicznych gwarantowała rozpoznanie problemów i wprowadzenie rozwiązań adekwatnych do warunków panujących w danym dziale.

By móc kompleksowo zająć się tematem zarządzania chemikaliami należało rozpocząć od opracowania i wdrożenia kompletnego rejestru substancji i mieszanin chemicznych znajdujących się w fabryce. W tym celu Przedsiębiorstwo Bridgestone Poznań Sp. Z o.o. przygotowało aplikację – rejestr substancji chemicznych. Zbudowanie aplikacji było związane z pozyskaniem danych z wydziałów dotyczących stanowisk, na których stosowane są środki chemiczne oraz maksymalnych ilości znajdujących się na dziale i ilości zużywanych na zmianę roboczą oraz aktualnych kart charakterystyki. W proces zbierania danych, opracowywania bazy danych programu oraz testy aplikacji zaangażowani byli przedstawiciele poszczególnych obszarów działania, co było pierwszym krokiem ku budowaniu świadomości pracowników w zakresie postępowania z substancjami i mieszaninami chemicznymi.  Celem tego projektu było wprowadzenie zmian na poziomie miejsca pracy, by stworzyć bezpieczne warunki podczas pracy z chemikaliami, zapewnić pracownikom dostęp do rejestru substancji chemicznych oraz zagwarantować ich właściwą identyfikację. Rozwiązanie gotowe było do wdrożenia w fabryce po roku od momentu rozpoczęcia jego realizacji. Opracowanie i wdrożenie aplikacji ChemiReg umożliwia wgląd do rejestru substancji chemicznych przez każdego pracownika (dostępna jest na dysku każdego komputera). Każdy może otworzyć, wydrukować czy też zapisać kartę charakterystyki. Również tutaj przechowywane są zarchiwizowane już karty charakterystyki. Założone w ChemiRegu filtry pozwalają na sprawne poruszanie się w obrębie działu, który nas interesuje. Możliwość exportu całej bazy danych programu lub informacji uzyskanych w wyniku założenia filtrów do wersji Excel pozwala na sprawny monitoring oraz modyfikacje bazy danych dążąc ku ciągłemu doskonaleniu (100% aktualność danych). By zapewnić identyfikację wszystkich środków chemicznych stosowanych w fabryce przyjęto zasadę znakowania każdego środka chemicznego  odpowiadającym mu numerem porządkowym z ChemiRega (numer drukowany jest bezpośrednio z programu). Dzięki temu w szybki sposób można zidentyfikować każdy środek chemiczny. Aplikacja daje również możliwość wydrukowania etykiety zastępczej, na której znajdują się informacje dotyczące nazwy, klasyfikacji, narażeń, środków ostrożności, piktogramów, producenta i dostawcy, ilości/jednostki, działu na którym środek chemiczny jest stosowany oraz biura, w którym znajduje się segregator z kartami charakterystyki. Wdrożenie ChemiRega pozwala na szybki i prosty dostęp do informacji na temat klasyfikacji, środków ostrożności, środków gaśniczych, wymagań BHP, wymagań ADR, postępowania na wypadek awarii itd. Zapewnia to możliwość właściwego zarządzania w zakresie chemikaliów. Raport składników chemicznych usprawnia proces naliczania opłat za korzystanie ze środowiska. Powiadomienia generowane przez program ułatwiają proces komunikacji w zakresie chemikaliów. System automatycznie wysyła właściwe powiadomienie dotyczące np. wprowadzenia nowego środka chemicznego, aktualizacji karty charakterystyki, zmiany ilości środka chemicznego do osób przypisanych do działu, w którym jest on stosowany.

Ponadto, w celu zapewnienia jeszcze większej dostępności informacji dotyczących postępowania w przypadku wycieku, rozszczelnienia substancji lub mieszaniny chemicznej bądź innej awarii związanej z używaniem substancji i mieszanin chemicznych opracowano i wdrożono aplikację CHEMIREG light, która dostępna jest na panelach maszyn produkcyjnych za pośrednictwem przeglądarki internetowej (serwer wewnętrzny).

Przeprowadzono  wewnętrzne szkolenia z zakresu obsługi aplikacji.

Jednym z kluczowych punktów projektu dotyczącego optymalizacji procesu zarządzania chemikaliami było opracowanie „Mapy systemu zarządzania chemikaliami” opisującej zasady wprowadzania nowej substancji lub mieszaniny chemicznej przez pracownika firmy; zasady wprowadzania nowej substancji lub mieszaniny chemicznej przez dział zakupów oraz postępowanie w przypadku zamówień regularnych. Każdy nowy środek chemiczny, który ma zostać zamówiony musi zostać wcześniej zatwierdzony przez dział OŚ, dział BHP oraz działy bezpośrednio zainteresowane. Zamówienie substancji lub mieszaniny chemicznej, o której mowa powyżej, możliwe jest dopiero po zatwierdzeniu we wniosku o zmianę, wniosku zakupowym oraz ChemiRegu. Dostawy kierowane są bezpośrednio na magazyn, gdzie pracownik sprawdza, czy zarówno opakowania zbiorcze, jak i jednostkowe zostały oznaczone etykietami zgodnie z kartą charakterystyki w języku polskim. W przypadku poprawnej dostawy pracownik magazynu drukuje naklejki z numerem porządkowym substancji lub mieszaniny chemicznej bezpośrednio z ChemiRega i oznakowuje nim każde opakowanie jednostkowe. W przypadku dostawy substancji/mieszaniny chemicznej, której etykieta została sporządzona w języku innym aniżeli polski zwoływane jest spotkanie w zespole składającym się z przedstawicieli działu zakupów, BHP oraz ochrony środowiska, którego celem jest ustalenie działań, jakie należy podjąć. Środek chemiczny z taką etykietą nie może zostać wcześniej wydany z magazynu. W sytuacji zniszczenia lub uszkodzenia etykiety bądź numeru porządkowego znajdującego się na opakowaniu jednostkowym danego środka chemicznego, za jego właściwe oznakowanie odpowiada wyznaczony pracownik działu, na którym jest on stosowany.

Dla każdego obszaru działania przygotowane zostały instrukcje bezpieczeństwa dotyczące postępowania z chemikaliami. Celem tego projektu było zapewnienie zgodności z wymogami prawnymi oraz zapewnienie bezpiecznych warunków podczas pracy z chemikaliami. Instrukcje zawierają kluczowe dla bezpieczeństwa pracownika punkty: klasyfikacja, transport wewnętrzny, magazynowanie, przeciwwskazania do składowania obok siebie poszczególnych środków chemicznych, środki ochrony indywidualnej, postępowanie na wypadek rozlania/wycieku, postępowanie w przypadku pożaru, postępowanie z odpadami oraz pierwszą pomoc. Instrukcje te stanowią materiał szkoleniowy w przypadku wprowadzenia nowego środka chemicznego bądź istotnych zmian, jakie zaszły w karcie charakterystyki w przypadku jej aktualizacji.

Wszystkie karty charakterystyki opiniowane są przez lekarza zakładowego pod kątem potrzeby przeprowadzania badań lekarskich w ramach medycyny pracy. Każda opinia dołączana jest dla danej substancji/mieszaniny chemicznej jako załącznik w ChemiRegu.

W celu zapewnienia bezpiecznych warunków podczas pracy stworzono zasady dotyczące znakowania i opisywania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje lub mieszaniny chemiczne. Zasady wydane zostały w formie instrukcji wewnętrznej dostępnej dla wszystkich pracowników. Opisane zostały również w jednym z artykułów gazetki zakładowej.

Przed wprowadzeniem do użytku wszystkie środki chemiczne weryfikowane są przez wyznaczone osoby z sekcji ochrony środowiska oraz BHP w zakresie prekursorów narkotyków, substancji rakotwórczych i mutagennych, substancji wzbudzających szczególnie duże obawy oraz SEVESO.

W ramach propagowania bezpieczeństwa w zakresie gospodarki substancjami chemicznymi w fabryce przygotowano szereg artykułów dotyczących zarządzania chemikaliami w przedsiębiorstwie, wydawanych w wewnętrznej gazetce w ramach propagowania bezpieczeństwa w zakresie gospodarki substancjami chemicznymi w fabryce.

Aby zachęcić pracowników do współpracy w zakresie właściwego znakowania substancji chemicznych, miejsc ich przechowywania, reagowania na zauważone niezgodności przeprowadzamy patrole chemiczne na działach polegające na wspólnym przeglądzie chemikaliów stosowanych na danym obszarze działania przez osobę sprawującą nadzór nad gospodarką chemikaliami w fabryce oraz osobą za nie odpowiedzialną na danym dziale produkcyjnym.

Stworzyliśmy zasady dotyczące gospodarki chemikaliami oraz środowiskowymi, które wydawane będą w formie elektronicznej automatycznie (1 dzień/1 zasada) i przekazywane przez mistrzów na odprawach pracowniczych.

OSIĄGNIĘTE WYNIKI / SKUTECZNOŚĆ ŚRODKÓW

Wzrost świadomości i zaangażowania pracowników w zakresie gospodarki chemikaliami oraz stosowania odpowiednich zabezpieczeń przed wystąpieniem awarii.

Umiejętność poprawnego postepowania w przypadku wystąpienia awarii z udziałem środków chemicznych

Skuteczna identyfikacja środków chemicznych znajdujących się na terenie fabryki, a tym samym lepszy nadzór nad nimi.

Zgodność z wymogami prawnymi i korporacyjnymi, w tym bieżąca aktualizacja.

Pozytywny wpływ na środowisko (szybki dostęp do metod zapobiegania awariom ).

Pozytywny wpływ na bezpieczeństwo pracy (szybki dostęp do kart charakterystyki, umiejętność posługiwania się Kartą w celu pozyskania ważnych informacji o środku chemicznym).

Wyraźna poprawa wyników audytów wewnętrznych w zakresie gospodarki chemikaliami.

Usprawnienie prac związanych z naliczeniem opłat za korzystanie ze środowiska.

Usprawnienie monitoringu substancji rakotwórczych, mutagennych, prekursorów narkotyków oraz SEVESO.

CZYNNIKI POWODZENIA

Poprawne działanie programu gwarantuje ciągłe doskonalenie oraz zgodność z wymaganiami prawnymi i korporacyjnymi.

Sprawne reagowanie w razie awarii ogranicza jej wpływ na środowisko, lokalną społeczność, a także pozwala na zachowanie ciągłości produkcji i dostaw wyrobów do klienta.

Rzetelne przygotowywanie raportów półrocznych dotyczących substancji chemicznych stosowanych na poszczególnych obszarach działania przez wyznaczone osoby przyczyniają się do sprawnego funkcjonowania systemu zarządzania chemikaliami.

Zaangażowanie kierownictwa w szkolenia pracowników z zasad dotyczących gospodarki chemikaliami w fabryce przyczynia się do wzrostu świadomości a także sprawnego reagowania w przypadku wystąpienia awarii oraz wzrostu bezpieczeństwa podczas pracy z substancjami niebezpiecznymi.

KOSZTY/KORZYŚCI
(w tym ludzkie, społeczne i ekonomiczne)

Koszty:

Opracowanie aplikacji ChemiRega Osoba dedykowana do obsługi ChemiRega oraz zarządzania chemikaliami w przedsiębiorstwie.

Korzyści:

Ciągła zgodność z wymogami prawnymi wraz z aktualizacją.

Prosty i szybki dostęp do kart charakterystyki i informacji niezbędnych do reagowania na wypadek awarii (komputer, panele maszyn produkcyjnych).

Usprawnienie procesu reagowania na awarie.

Wzrost świadomości i zaangażowania pracowników w zakresie gospodarki chemikaliami.

Zgodność podczas audytów.

Ciągłe doskonalenie.

Prosta i szybka identyfikacja chemikaliów, a tym samym lepszy nadzór nad nimi.

Usprawnienie prac związanych z naliczeniem opłat za korzystanie ze środowiska.

Stworzenie instrukcji bezpieczeństwa dotyczących postępowania z chemikaliami na poszczególnych obszarach działania.

Usprawnienie procesu weryfikacji oraz przeprowadzania oceny ryzyka chemicznego – narażenie łączne.

Usprawnienie procesu weryfikacji oraz przeprowadzania oceny kart charakterystyki przez lekarza zakładowego.

Wszystkie dokumenty dotyczące danej substancji chemicznej znajdują się w ChemiRegu (karta charakterystyki, scenariusz narażenia, ocena przez lekarza zakładowego, weryfikacja scenariusza narażenia, karta techniczna, informacje od dostawców kart charakterystyki).