Kierowca samochodu ciężarowego
MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH

 

 

KIEROWCA SAMOCHODU CIĘŻAROWEGO
Kto to jest kierowca samochodu ciężarowego?

 

Kierowca samochodu ciężarowego prowadzi pojazdy samochodowe, z wyjątkiem autobusów, o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony, z przyczepami i bez przyczep, przeznaczone do publicznego transportu drogowego, przewożąc nimi różnego rodzaju ładunki w komunikacji krajowej i zagranicznej
Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?
  • Tak jak w przypadku innych zawodowych kierowców, w pracy kierowcy-dostawcy istnieje duże zagrożenie wypadkami komunikacyjnymi, których przyczyną może być zmęczenie w wyniku długotrwałego prowadzenia samochodu, w szczególności przy złym oświetleniu oraz złych warunkach atmosferycznych i drogowych.
  • Kierowcy narażeni są na długotrwałe siedzenie w niewygodnej pozycji, wibracje pojazdu oraz podnoszenie, przenoszenie ciężkich ładunków, co może być przyczyną bólów pleców, rąk i ramion.
  • Kierowcy-dostawcy narażeni są na urazy ciała podczas wykonywania różnych czynności podczas obsługi samochodu, czynności naprawczych.
  • Pracownicy narażeni są na upadki z wysokości, podczas pracy "na samochodzie", podczas odsuwania firan – plandek bocznych i zdejmowania bocznych belek zabezpieczających
  • Często występują zatrucia pokarmowe, ze względu na spożywanie posiłków w przypadkowych restauracjach
Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

 

Czynniki mogące powodować wypadki

  • Przewrócenie się załadowanego pojazdu w wyniku defektu mechanicznego, trudnych warunków drogowych i/lub nadmiernej prędkości, zderzenia z innym pojazdem - możliwość ciężkich urazów
  • Wchodzenie do kabiny kierowcy i wychodzenie z niej - możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, potknięcia i upadku, często na skutek noszenia klapek, sandałów zamiast obuwia roboczego
 
  • Wykonywanie rozmaitych dodatkowych funkcji kierowcy ciężarówki, takich jak naprawy w terenie, zmiana kół, zwolnienie umocowań (pasów, lin) - możliwość urazów, głównie kręgosłupa
 
  • Wystające, nieosłonięte elementy pojazdu lub ładunku - możliwość urazów ciała w wyniku przypadkowego uderzenia o nie
 
  • Długotrwałe prowadzenie pojazdu, szczególnie nocą, prowadzenie pojazdu w niesprzyjających warunkach atmosferycznych i drogowych, w ulicznych korkach - możliwość urazów  w wyniku wypadków drogowych (ryzyko wypadków zwiększone jest przez zmęczenie zależne od czasu prowadzenia pojazdu, braku lub krótkich przerw, głodu, pragnienia, spożytego alkoholu, jazdy ze zbyt dużą prędkością) [patrz: uwaga 1]
  • Spaliny, w tym zawarty w nich tlenek węgla - możliwość ostrego zatrucia
  • Materiały wybuchowe i łatwopalne, substancje bardzo toksyczne stanowiące ładunek - możliwość ostrego zatrucia oraz poparzeń na skutek pożaru
  • Nadmiernie napompowane opony lub nadmierne ich zużycie - możliwość wypadków drogowych spowodowanych pęknięciem opony
 
  • Inne pojazdy lub urządzenia wspomagające operację załadunku lub rozładunku - możliwość urazów w wyniku przygniecenia, uderzenia, najechanie na stopę, upuszczenia ładunków
  • Urazy głowy, na skutek nie noszenia kasków ochronnych, nieodpowiedniego zabezpieczania towarów, belek zabezpieczających
  • Potrącenia, przygniecenia przez inne pojazdy, zwłaszcza podczas parkowania, przy braku dostatecznej uwagi lub na skutek małej widoczności
  • Poparzenia, powstające głównie podczas sporządzania i spożywania posiłków w ciasnej kabinie.
 
  • Zagrożenia wynikające z rodzaju przewożonego ładunku np.:
    • Poparzenia, zatrucia chemiczne w przypadku uszkodzenia pojemników lub niewłaściwego transportowania,
    • Zakażenia, w przypadku transportu odpadów medycznych i braku odpowiednich środków ochrony indywidualnej
 
Czynniki fizyczne

  • Długotrwały nadmierny hałas spowodowany pracą silnika i słabo wytłumioną kabiną - możliwość uszkodzenia słuchu
 
  • Bezpośrednie i odbite promieniowanie słoneczne (ultrafioletowe) - możliwość zmian skórnych i chorób oczu, możliwość spowodowania wypadków drogowych na skutek braku widoczności
  • Zmienne warunki atmosferyczne - możliwość (w zależności od pory roku) udaru słonecznego, odmrożeń, ostrych i przewlekłych chorób układu oddechowego [patrz: uwaga 2]
 
  • Wibracje ogólne, których źródłem jest pojazd - możliwość zaburzeń w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych klatki piersiowej i jamy brzusznej oraz dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego [patrz: uwaga 3]
 
Czynniki chemiczne
i pyły


  • Preparaty czyszczące, substancje zapobiegające zamarzaniu, płyny hamulcowe, olej napędowy i oleje mineralne, benzyna oraz przewożone materiały niebezpieczne - możliwość podrażnienia, zapalenia skóry, zmian trądzikowych oraz uczuleniowych, zatruć na skutek przypadkowego spożycia
  • Spaliny zawierające tlenek węgla, tlenki siarki, tlenki azotu, aldehydy - możliwość zatrucia
Czynniki biologiczne

  • Wysokie stężenia niektórych pyłków roślinnych w powietrzu - możliwość różnych reakcji uczuleniowych, w tym problemów ze strony układu oddechowego
 
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy

  • Długotrwałe prowadzenie pojazdu w wymuszonej pozycji ciała, czasami po nierównym podłożu - możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego, zwłaszcza okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa, nóg i rąk, rozwoju rwy kulszowej
 
  • Przenoszenie ciężkich ładunków podczas załadunku, rozładunku towarów, wymiana kół - możliwość wypadnięcia dysku u osób z dyskopatią i zmianami patologicznymi w lędźwiowo-krzyżowym odcinku kręgosłupa, innych urazów kręgosłupa
  • Zwyczaj opierania łokcia o framugę okna podczas prowadzenia pojazdu - możliwość zmian zwyrodnieniowych lub zapalnych stawu barkowego po lewej stronie ciała
 
  • Powszechne w zawodzie ponadnormatywne godziny pracy, będące przyczyną nieregularnego odżywiania się oraz złych nawyków żywieniowych - możliwość zaburzeń w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego
 
  • Palenie tytoniu wewnątrz kabiny - możliwość różnych zaburzeń zdrowotnych
  • Niedostateczne oświetlenie (szczególne podczas jazdy o zmroku po drogach międzymiastowych) - możliwość uczucia dyskomfortu, zmęczenia wzroku oraz zaburzeń ostrości widzenia [patrz: uwaga 5]
  • Przewożenie wartościowego ładunku - możliwość urazów w wyniku napaści m. in. przez zorganizowane grupy przestępcze zwłaszcza na przydrożnych parkingach
  • Różne czynniki stresogenne, długotrwałe prowadzenie pojazdu - możliwość zaburzeń psychicznych oraz halucynacji spowodowanych nadmierną sennością
 
  • Konflikty z niezadowolonymi klientami, nieprawidłowości rozliczeniowe itd. - możliwość stresu psychicznego
 
Działania profilaktyczne

 

Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.
Należy zainstalować ergonomiczne siedzenie kierowcy. Należy przerywać okresowo jazdę dla odpoczynku i ćwiczeń; należy nauczyć się wykonywania ćwiczeń relaksacyjnych podczas długiej jazdy.
Należy używać dobrej jakości okularów z filtrem UV podczas jazdy w silnym słońcu.
Należy unikać palenia tytoniu podczas prowadzenia pojazdu lub, jeśli to nie jest możliwe, należy wietrzyć kabinę kierowcy podczas i po paleniu.
Należy przeprowadzać okresowe badania lekarskie, w tym badania okulistyczne i korygować ewentualne wady wzroku
Należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a jeśli to nie jest możliwe, używać kremy ochronne.
Kierowcy powinni być kierowni na badania do pracy na wysokości, powinni być poddawani szkoleniom z zakresu wykonywania prac na wysokości oraz powinni być zaopatrzeni w odpowiedni sprzęt do prac na wysokości
Wszystkie środki chemiczne (płyny, smary, oleje) wożone na własny użytek powinny być przechowywane w oryginalnych i szczelnie zamkniętych opakowaniach
Należy przestrzegać norm dźwigania oraz podstawowych zasad bezpiecznego podnoszenia, przenoszenia ładunków. Pracownik może obsługiwać wózek podnośnikowy tylko w przypadku posiadania uprawnień do jego obsługi.
Pracownik po wyjściu z kabiny samochodu powinien założyć kamizelkę odblaskową oraz kask i okulary ochronne. Pracownik powienien nosić obuwie robocze ochronne
W przypadku przewożenia ładunków typu adr, kierowca musi posiadać specjalne uprawnienia do ich przewozu i ewentualnie załadunku/rozładunku
Informacje szczegółowe

 

Synonimy kierowca ciężarówki
Definicja i/lub opis zawodu

Kierowca samochodu ciężarowego prowadzi ciężarówkę ustaloną trasą w celu świadczenia usług: dostarczenie i/lub sprzedaż produktów, pobieranie pieniędzy od klientów. Dostawca dostarcza do firm, sklepów lub domu klienta produkty. Może zbierać puste kontenery lub odrzucony, niesprzedany towar. Może prowadzić załadunek/rozładunek towarów. Może wykonywać prace związane z utrzymaniem stanu technicznego ciężarówki.
Zawody pokrewne Kierowcy autobusu, trolejbusu i tramwaju, kierowca betoniarki, kierowca śmieciarki, kierowca ciężarówki, kierowca pojazdu z przyczepą lub naczepą, kierowca przewożący materiały łatwopalne (ADR, w tym materiały wybuchowe, paliwo).
Wykonywane czynności Czyszczenie, dokonywanie przeglądu, dostarczanie towaru, dźwiganie, kontrolowanie, ładowanie, manewrowanie, mierzenie, mycie wozu, nadzorowanie, obserwowanie, obsługiwanie, określanie poziomu paliwa, pakowanie, parkowanie, prowadzenie pojazdu, przenoszenie, transportowanie, układanie i przymocowywanie towaru, wypełnianie dokumentów.
Podstawowy stosowany sprzęt Ciężarówka, podnośnik (lewarek lub inny sprzęt) służący do podnoszenia i wymiany kół, zestaw narzędzi do różnego rodzaju napraw, przenośne ostrzegawcze światła i znaki, linki holownicze i zabezpieczające towar, koła zapasowe, brezent lub inny impregnowany materiał, urządzenia samozaładowcze, telefon komórkowy lub sprzęt krótkofalowy, gaśnica, zestaw pierwszej pomocy.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie Handel hurtowy i detaliczny, logistyka
Uwagi

  1. Zwiększone ryzyko wypadków drogowych jest spowodowane utratą kontroli nad pojazdem podczas prowadzenia pojazdu na śliskiej i mokrej nawierzchni przy niedogodnych warunkach atmosferycznych, prowadzeniem pod wpływem środków uspokajających lub pobudzających, alkoholu czy też po zażyciu powszechnie stosowanych leków, które mogą wywoływać takie objawy uboczne jak senność, czy zaburzenia działania narządów zmysłów w postaci opóźnionej reakcji na bodźce, czy braku koordynacji ruchów.
Piśmiennictwo

  1. Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z póź.zm);
  2. Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. Nr 69, poz.332 z póź.zm);
  3. Rozporządzenie MPiPS z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 z późn.zm.)
  4. USTAWA z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 1137)
  5. ROZPORZĄDZENIE MPiPS z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr.82, poz. 537);
  6. Informator - „Środki ochrony indywidualnej.” INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.
 
MIKRO-BHP

Program MIKRO-BHP jest prostą w obsłudze aplikacją wyposażoną w zestaw funkcji, wspomagających  obowiązkowe czynności z zakresu bhp, zawierającą wyprofilowane branżowo kompendium wiedzy z tej dziedziny oraz instruktażowe informacje i opisy działań z zakresu prewencji wypadkowej, ułatwiające podnoszenie poziomu stanu bhp w mikrofirmach.

Ulotka informacyjna  nt. MIKRO-BHP 
Wersja DEMO programu MIKRO-BHP