Czynniki zagrożeń zawodowych
OBCIĄŻENIE TERMICZNE CZŁOWIEKA

 

Metody oceny środowiska umiarkowanego cieplnie zgodnie z zapisem normy PN-EN ISO 7730:2006
"Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy" 63/2010 str. 93-100

Anna Bogdan


Zapewnienie pracownikom poczucia komfortu przez regulację odpowiednich parametrów środowiska pracy to m.in.: zmniejszenie liczby popełnianych przez nich błędów w pracy, ograniczenie liczby wypadków, chorób zawodowych, a także poprawa wydajności pracy oraz jakości pro-duktów i usług. Według danych GUS w 2008 r. około 60 tys. osób w Polsce jest zatrudnionych w warunkach mikroklimatu zimnego i gorącego, co oznacza, że przeważająca część społeczeństwa pracuje w mikroklimacie umiarkowanym, a więc w środowisku, które powinno spełniać wymagania komfortu termicznego, natomiast przez użytkowników najczęściej jest odbierane jako niesatysfakcjonujące. W artykule zaprezentowano metody oceny komfortu cieplnego ogólnego i miejscowego.



Model odzieży ciepłochronnej z funkcją termoregulacji, wykorzystującej aerożel i materiały przemiany fazowej (PCM) – badania wstępne
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2023 str. 21-27

AGNIESZKA GRESZTA, ANNA DĄBROWSKA, MAGDALENA MŁYNARCZYK, MONIKA KOBUS

Dobór odzieży ciepłochronnej dla pracowników, którzy wykonują czynności o różnym wydatku energetycznym lub są narażeni na znaczne zmiany temperatury podczas pracy, stanowi istotny problem. Aby ograniczyć obciążenie cieplne pracowników oraz poprawić ergonomię odzieży, w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym opracowano model innowacyjnej kurtki ciepłochronnej z dodatkiem wysokoizolacyjnego, lekkiego aerożelu oraz PCM. Opracowaną odzież oceniano pod względem ciepłochronności (izolacyjności cieplnej) oraz efektywności chłodzenia na podstawie wyników badań gęstości strumienia ciepła z manekina termicznego. Uzyskane zwiększenie wartości strumienia ciepła w obszarach z PCM bezpośrednio po założeniu kurtki świadczy o efekcie chłodzenia manekina, aczkolwiek efekt ten utrzymuje się tylko przez ok. 5-10 minut. Wyniki izolacyjności cieplnej wskazują, że działanie aerożelu jest najbardziej skuteczne w tych obszarach kurtki, w których występuje on samodzielnie (bez PCM).

 

 

 

 

DOI: 10.54215/BP.2023.06.13.Greszta



Wpływ ekspozycji na zimno na sprawność manualną pracownika używającego rękawic ochronnych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7/2021 str. 22-26

Magdalena Młynarczyk Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Joanna Orysiak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Emilia Irzmańska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Ekspozycja na środowisko zimne może negatywnie wpływać na organizm pracownika. Niekorzystne warunki mogą prowadzić do wychłodzenia części dystalnych, jak również organizmu, a nawet do hipotermii. W artykule skupiono uwagę na jednym z elementów wpływu środowiska zimnego na organizm człowieka, a dokładniej na sprawności manualnej. Przedstawiono w nim wpływ środowiska zimnego na zmiany sprawności rąk, co z kolei może się przekładać m.in. na zwiększenie liczby  wypadków, a więc bezpieczeństwo pracy.

 

DOI: 10.5604/01.3001.0015.0304



Przestrzenie powietrzne pod odzieżą – ich pomiar i wpływ na poziom ciepłochronności
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2021 str. 22-25

dr inż. MAGDALENA MŁYNARCZYK , dr JOANNA ORYSIAK Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Wymiana ciepła w układzie odzież – źródło ciepła zależy w dużej mierze od izolacyjności cieplnej odzieży. Jest to podstawowy parametr opisujący użyty zestaw odzieży, na który składa się opór cieplny poszczególnych warstw odzieży. Uwzględnia on także występujące pomiędzy warstwami pustki powietrza, których występowanie związane jest ze stopniem dopasowania odzieży do sylwetki użytkownika. Rozmiar powstałych pustek powietrza może być analizowany za pomocą technik skanowania 3D. W artykule przedstawiono problem występowania pustek powietrza (a więc pośrednio stopnia dopasowania odzieży do sylwetki) i ich znaczenie.

 

 

DOI: 10.5604/01.3001.0014.8321



Odzież ciepłochronna w aspekcie zmian wymagań w normie PN-EN 342
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 11/2020 str. 10-13

dr inż. MAGDALENA MŁYNARCZYK, dr inż. ANNA DĄBROWSKA

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami prawa, pracodawca zobowiązany jest zapewnić pracownikowi bezpieczne warunki pracy. W przypadku narażenia pracownika na szkodliwe oddziaływanie środowiska zimnego, pracodawca musi zapewnić mu odpowiednio dobraną ciepłochronną odzież, spełniającą wymagania zapisów normy PN-EN 342:2018-01.

Z uwagi na istotne zmiany, jakie zostały wprowadzone w nowym wydaniu wymienionego dokumentu, w szczególności w aspekcie metodyki badań izolacyjności cieplnej z wykorzystaniem manekina termicznego, w artykule zamieszczono informacje nt. różnic pomiędzy wydaniami normy PN-EN 342 z 2006 r. oraz 2018 r. Wyjaśniono również pojęcia związane z oceną skuteczności ochrony odzieży przed zimnem.

 

DOI: 10.5604/01.3001.0014.4995



Nawodnienie organizmu w miejscu pracy w mikroklimacie gorącym
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7/2020 str. 17-21

dr JOANNA ORYSIAK dr inż. MAGDALENA MŁYNARCZYK Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Niektórzy twierdzą, że obok tlenu, to właśnie woda jest najważniejszym składnikiem pobieranym przez człowieka z otoczenia. Nie od dziś wiadomo, że niedobór płynów, prowadzący do zaburzeń funkcjonowania organizmu i  do śmierci, jest dużo szybciej odczuwalny niż całkowity brak dostępu do pożywienia. Zapewnienie odpowiedniego nawodnienia pracownikom jest jedną z najbardziej skutecznych interwencji w celu ochrony ich zdrowia i wydajności podczas pracy w gorącym środowisku. Pracownicy podczas pracy powinni pić często niewielkie ilości schłodzonej (10-15 oC) wody przed wystąpieniem uczucia pragnienia.  Aby skutecznie zapobiegać odwodnieniu w pracy, należy być prawidłowo nawodnionym przed rozpoczęciem pracy, często przyjmować małe porcje płynów już od początku pracy oraz wyrównać powstałe niedobory po zakończeniu pracy.

 

DOI: 10.5604/01.3001.0014.3140



Wskaźnik WBGT – zalety i źródła nieścisłości związane z jego zastosowaniem
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2016 str. 22-24

dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono ogólne zasady dotyczące wyznaczania wskaźnika WBGT i jego zastosowania do oceny obciążenia cieplnego w środowisku gorącym. Zwrócono uwagę na ważne aspekty wykonywania pomiarów parametrów składowych, w szczególności dotyczące rodzaju stosowanych przyrządów pomiarowych, wpływu prędkości przepływu i wilgotności powietrza na wyniki pomiarów i ich interpretację.  Wszystko to może być źródłem błędów przy wyznaczaniu wskaźnika. Przedstawiono inne sposoby wyznaczania wskaźnika WBGT, bazujące na danych meteorologicznych. Ponadto zapoznano czytelników z kierunkami nowelizacji normy ISO 7243.



Charakterystyka kompleksowej metody oceny zagrożeń w środowisku termicznym
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7/2015 str. 12-15

dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule omówiono zasady oceny narażenia pracownika na zagrożenia w zimnym i gorącym środowisku. Przedstawiono sposób prowadzenia oceny zagrożeń na etapie ich identyfikacji, prowadzonej przy analizie ryzyka zawodowego. Wskazano zalety tej metody w procesie eliminacji lub ograniczania zagrożeń związanych ze środowiskiem zimnym i gorącym.



Wymagania i zalecenia w zakresie parametrów mikroklimatu oraz poczucia komfortu i oceny obciążenia cieplnego osób niepełnosprawnych w pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2015 str. 10-13

mgr inż. MAGDALENA MŁYNARCZYK Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Poczucie komfortu cieplnego pracowników na stanowisku pracy przekłada się bezpośrednio na ich samopoczucie, a zatem również na zwiększenie poziomu koncentracji podczas wykonywania czynności, a w konsekwencji – na zwiększenie zarówno poziomu bezpieczeństwa, jak i efektywności pracy. Nierzadko osoby niepełnosprawne odczuwają komfort cieplny w warunkach nieco innych niż osoby pełnosprawne.

W artykule zamieszczono ogólne informacje dotyczące wymagań i zaleceń w zakresie parametrów mikroklimatu oraz odczuć komfortu i oceny obciążenia cieplnego w stosunku do osób niepełnosprawnych w pracy.



Praca w środowisku zimnym jako czynnik ryzyka chorób układu krążenia
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2014 str. 4-7

lek. med. Elżbieta Łastowiecka-Moras Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Praca w środowisku zimnym po­wo­du­je znaczne ob­cią­że­nie ukła­du krą­że­nia. Jest to szcze­gól­nie nie­bez­piecz­ne dla osób z cho­ro­ba­mi ukła­du krą­że­nia (cho­ro­bą wień­co­wą, nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym) oraz dla osób starszych. W Polsce od wielu lat – mimo postępów w diagnostyce i leczeniu – choroby te są odpowiedzialne za ok. 50% wszystkich zgonów, co stawia nasz kraj na jednym z pierwszych miejsc pod tym względem w Europie.

Publikacje naukowe dotyczą przede wszystkim wpływu niskich temperatur otoczenia na zaostrzenie chorób układu krążenia w populacji ogólnej. Znany jest fakt, że przypadki zawału serca i zaostrzenia choroby niedokrwiennej serca występują częściej w chłodniejszych porach roku. Według badań, narażenie na zimno zwiększa również skurczowe i rozkurczowe ciśnienie tętnicze krwi. Powtarzająca się ekspozycja na środowisko zimne w miejscu pracy może stanowić również ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca. 



Zasady merytoryczne obliczania wymaganej izolacyjności cieplnej odzieży IREQ (2)
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2013 str. 16-19

mgr inż. Andrzej Sobolewski Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W 2. części artykułu objaśnione zostały pojęcia izolacyjności cieplnej odzieży: podstawowej (basic clothing insulation), efektywnej (effective clothing insulation), wynikowej (resultant clothing insulation)  i wymaganej (required clothing insulation IREQ) oraz łączące je związki. Zaprezentowano również program komputerowy przeznaczony do obliczania wskaźników IREQminimal i IREQneutral i dopuszczalnego czasu ekspozycji pracownika DLE (Duration Limited Exposure) w środowisku zimnym oraz niezbędnego czasu odnowy RT (Recovery Time) w przypadku użycia odzieży o niewystarczającej ciepłochronności. Autor ustosunkowuje się także do interpretacji pojęcia „mikroklimat zimny” w ujęciu, Dz. U. Nr 274 poz. 1621 oraz celowości szacowania niepewności wskaźnika IREQ.



Dobór odzieży ochronnej do przebywania i pracy w środowisku zimnym
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 8/2013 str. 26-30

mgr inż. Andrzej Sobolewski Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Artykuł przeznaczony jest dla osób zajmujących się oceną obciążenia cieplnego oddziałującego na człowieka pracującego w środowisku chłodnym i zimnym. Przedstawiono w nim zasady doboru odzieży o izolacyjności cieplnej odpowiedniej do przebywania w tych środowiskach, opierające się na założeniach teoretycznych wynikających ze współczesnego poziomu wiedzy.



Indywidualne układy chłodzące organizm podczas pracy w gorącym środowisku
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2013 str. 12-15

Grażyna Bartkowiak Anna Dąbrowska

Zagrożenie wynikające z obciążenia cieplnego podczas pracy w gorącym środowisku sprawia, iż niezbędne jest eliminowanie lub ograniczanie akumulacji ciepła w organizmie tak, aby mikroklimat gorący nie stanowił zagrożenia dla zdrowia osób pracujących na stanowiskach pracy w warunkach zagrożenia tym czynnikiem. W związku z tym podejmowanych jest wiele prac, których celem jest zaprojektowanie skutecznego układu chłodzącego, z wykorzystaniem różnych czynników chłodzących, pozwalającego na odebranie nadmiaru ciepła generowanego przez organizm. Przedmiotem publikacji jest analiza znanych rozwiązań indywidualnego chłodzenia organizmu pod kątem opracowania układu ergonomicznego, zapewniającego komfort cieplny pracownika w gorącym środowisku na stanowisku charakteryzującym się ograniczoną mobilnością.



Odzież ochronna do pracy w zimnym środowisku – zasady projektowania i doboru
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2013 str. 8-12

Anna Marszałek Grażyna Bartkowiak

W artykule omówiono znaczenie i właściwości odzieży ciepłochronnej mającej zastosowanie w zimnym środowisku. W szczególności, opisano sposób doboru takiej odzieży oraz związane w tym trudności wynikające z rodzaju wykonywanej pracy, ale również zależne od charakterystyki fizycznej samego użytkownika. Omówiono zagadnienia dotyczące projektowania odzieży do zimnego środowiska.



Obciążenie cieplne pracowników w gorącym środowisku pracy i sposoby jego redukcji
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2012 str. 28-32

Dr Inż. Grażyna Bartkowiak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Mgr Inż. Anna Dąbrowska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Według danych GUS z 2011 r., w Polsce w warunkach zagrożenia mikroklimatem gorącym pracuje blisko 20 tys. osób. Z uwagi na szkodliwy wpływ długotrwałej pracy w warunkach wysokiej temperatury na funkcjonowanie organizmu pracownika, niezbędna jest identyfikacja gorących stanowisk pracy oraz podejmowanie prób minimalizacji obciążenia cieplnego pracowników. W niniejszym artykule opisano sposób oceny obciążenia cieplnego osób pracujących w środowisku gorącym zgodnie z PN-EN 27243:2005 (określenie współczynnika WBGT), a także przedstawiono warunki panujące na wybranych gorących stanowiskach pracy: w elektrociepłowni, hucie, piekarni i cukierni oraz górnictwie.



O problemach związanych z oceną środowiska cieplnego za pomocą wskaźnika PMV
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 12/2011 str. 20-23

Mgr Inż. Andrzej Sobolewski Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Mgr Inż. Magdalena Zwolińska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przestawiono rozważania nt. oszacowań wskaźnika PMV (Predicted Mean Vote – Przewidywana Średnia Ocena) jako wyznacznika komfortu cieplnego. Z reguły, podczas obliczeń PMV (szczególnie przy wysokim tempie metabolizmu), nie uwzględnia się strumienia mocy W wykorzystywanego na pracę mechaniczną. W artykule zaprezentowano rozważania dotyczące różnic między wartościami wskaźnika PMV obliczonymi przy założeniu W = 0 a wartościami oszacowanymi przy założeniu W ≠ 0. Ustosunkowano się także do konieczności szacowania niepewności wskaźnika PMV.



Zimne środowisko - sposoby zabezpieczenia organizmu człowieka przed oddziaływaniem zimna
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2011 str. 18-21

Dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono zasady oceny obciążenia cieplnego człowieka w zimnym środowisku dotyczące zarówno wychłodzenia ogólnego, jak i lokalnego. Opisano też czynniki wpływające na zróżnicowanie wymagań pracowników odnośnie ciepłochronności odzieży ochronnej. Wyszczególniono czynniki pozwalające zachować równowagę cieplną w zimnym środowisku.



Ocena lokalnego dyskomfortu cieplnego w pomieszczeniach biurowych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7-8/2011 str. 24-26

Dr Inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono informacje dotyczące lokalnego dyskomfortu cieplnego i metod jego oceny, zgodnie z PN-EN ISO 7730:2006. Choć zazwyczaj aspekt ten pomijany jest w badaniach środowiska pracy, należy o nim pamiętać, bowiem dyskomfort cieplny to bardzo poważny problem, który występuje zbyt często w biurowej przestrzeni pracy. Problem dyskomfortu cieplnego można stosunkowo łatwo rozwiązać.



Ocena ryzyka zawodowego w aspekcie stresu cieplnego w pomieszczeniach zamkniętych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2011 str. 7-10

Dr Inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule zaprezentowano metodę oceny ryzyka zawodowego w pomieszczeniach zamkniętych, która dotyczy zarówno możliwości wystąpienia obciążenia cieplnego w środowisku gorącym, jak i dyskomfortu termicznego w środowisku umiarkowanym, w rozumieniu PN-EN ISO 15265:2005. Norma ta może być stosowana w każdym środowisku pracy, w którym parametry powietrza, metabolizm pracowników lub izolacyjność cieplna ich odzieży mają stałe lub zmienne w czasie wartości.



Metoda oceny ryzyka zawodowego podczas pracy w środowisku zimnym
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2010 str. 26-28

Dr Inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono metodę oceny ryzyka pracy w środowisku zimnym zgodnie z zasadami opisanymi w normie PN-EN ISO 15743:2009 Ergonomia środowiska termicznego. Zimne miejsca pracy. Ocena i zarządzanie ryzykiem (oryg.). Procedurę oceny zilustrowano praktycznym przykładem.



Izolacyjność cieplna odzieży
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2010 str. 17-20

Mgr Inż. Magdalena Zwolińska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Na wielu stanowiskach pracy konieczne jest stosowanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej, w tym odzieży ochronnej, chroniących przed szkodliwym działaniem czynników fizycznych i chemicznych, występujących w środowisku pracy. Należy jednak zadbać, aby odpowiednia ochrona nie była realizowana kosztem zaburzenia równowagi cieplnej organizmu. Z tej przyczyny bardzo istotne jest poznanie izolacyjności cieplnej odzieży w celu sprawdzenia, czy nie dochodzi do stresu cieplnego organizmu pracownika. W artykule przedstawiono informacje na temat izolacyjności cieplnej odzieży, a także różnych jej definicji podawanych w poszczególnych normach.


Wpływ zimnego środowiska na organizm człowieka
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2009 str. 10-12

Dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule omówiono reakcje człowieka na zimne środowisko z podziałem na ogólne i lokalne jego oddziaływanie. Zwrócono uwagę na wielkość obciążenia cieplnego w zależności od pory roku, intensywności pracy i miejsca jej wykonywania (otwarta przestrzeń lub pomieszczenie).



Komfort cieplny chirurgów pracujących na bloku operacyjnym
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 11/2008 str. 6-8

Dr Inż. Anna Bogdan, Dr Hab. N. Med. Iwona Sudoł-Szopińska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule scharakteryzowano warunki mikroklimatu panującego na bloku operacyjnym oraz wymagania dotyczące odzieży medycznej i chirurgicznej. Przedstawiono również wyniki badań przeprowadzonych w ramach I etapu projektu pn. Ocena właściwości fizjologicznych odzieży chirurgicznej w celu zapewnienia komfortu termicznego, realizowanego w CIOP-PIB.



Określanie warunków komfortu termicznego w pomieszczeniach za pomocą wskaźników PMV i PPD
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2007 str. 19-23

Dr Hab. N. Med. Iwona Sudoł-Szopińska, Mgr Inż. Anna Chojnacka Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Komfort termiczny jest, obok m.in. jakości powietrza wewnętrznego, poziomu hałasu, czy np. wystroju wnętrza, istotnym elementem pozytywnego odbioru otaczającego środowiska. Z uwagi na stale wydłużający się czas spędzany, zarówno w życiu zawodowym, jak i pozazawodowym w pomieszczeniach, w których warunki środowiska są sztucznie kształtowane przez urządzenia klimatyzacyjne, niezbędne jest zaprojektowanie parametrów powietrza wewnętrznego w taki sposób, aby przebywanie w nich nie prowadziło do zaburzeń zdrowotnych (np. zespół chorego budynku - Sick Building Syndrome). W artykule przedstawiono metodę oceny pomieszczeń pod względem komfortu cieplnego, na podstawie normy PN-EN ISO 7730:2006: Ergonomia środowiska termicznego. Analityczne wyznaczanie i interpretacja komfortu termicznego z zastosowaniem obliczania wskaźników PMV i PPD oraz kryteriów lokalnego komfortu termicznego. W sposób praktyczny zilustrowano prowadzenie takiej oceny na przykładzie pomieszczenia biurowego.



Praktyczne aspekty oceny narażenia pracowników zatrudnionych w warunkach środowiska zimnego za pomocą wskaźników WCI i IREQ
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2007 str. 16-19

Dr Hab. N. Med. Iwona Sudoł-Szopińska, Mgr Inż. Anna Chojnacka Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Ocena narażenia pracowników na oddziaływanie środowiska zimnego jest przeprowadzana za pomocą dwóch wskaźników: WCI (wind chill index) oraz IREQ (required clothing insulation), z których pierwszy opisuje wpływ miejscowego chłodzenia organizmu przez zimny strumień powietrza, drugi zaś określa izolacyjność cieplną odzieży ochronnej, wymaganą w celu zapobiegania oziębieniu całego ciała. W artykule przedstawiono metodę oceny obciążenia środowiskiem zimnym na przykładzie stanowiska pracy w chłodni, opierając się na obowiązującej normie PN-87/N-08009 Ergonomia. Środowiska zimne. Metoda oceny ujemnego obciążenia termicznego oparta na wskaźnikach WCI i IREQ oraz wg procedury obliczeniowej zawartej w raporcie technicznym ISO/TR 11079:1993 Evaluation of cold environments - Determination of required clothing insulation (IREQ). Na podstawie praktycznego przykładu wskazano na różnice obliczeniowe szacowanego ryzyka uzyskiwane przy postępowaniu zgodnym z wytycznymi powyższych norm.



Ocena obciążenia termicznego pracowników za pomocą wskaźnika WBGT - aspekty praktyczne
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2006 str. 16-20

Dr Hab. Med. Iwona Sudoł-Szopińska, Mgr Inż. Andrzej Sobolewski, Mgr Inż. Anna Chojnacka Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Podstawą oceny ryzyka w mikroklimacie gorącym jest norma PN-EN 27243:2005: Środowiska gorące. Wyznaczanie obciążenia termicznego działającego na człowieka podczas pracy, oparte na wskaźniku WBGT. Prawidłowo przeprowadzona ocena obciążenia termicznego pracownika, opierająca się na postanowieniach tej normy, obejmuje trzy etapy. Etap pierwszy stanowi ogólna ocena warunków pracy, dokonywana na podstawie analizy warunków termicznych środowiska pracy i stopnia jej intensywności, wywiadu z pracownikiem służby bhp i pracownikami, a także pomiaru parametrów mikroklimatu tego środowiska. Etap drugi obejmuje określenie, ewentualnie pomiar wydatku energetycznego i izolacyjności cieplnej odzieży ochronnej oraz obliczenie wskaźnika WBGT. W trzecim etapie wartość obliczonego wskaźnika WBGT jest porównywana z wartościami odniesienia (tzn. dopuszczalnymi) WBGT. W artykule omówiono metodę pomiaru wskaźnika stresu termicznego WBGT na przykładzie pracy piekarza podczas zmiany roboczej oraz przedstawiono aparaturę badawczą, i wszystkie parametry, które należy uwzględnić dokonując oceny ryzyka związanego z pracą w mikroklimacie gorącym.



Wpływ temperatury środowiska zewnętrznego na sprawność działania człowieka
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7-8/2006 str. 16-19

Dr Hab. Med. Iwona Sudoł-Szopińska, Dr Anna Łuczak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

"Stres termiczny, będący integralnym elementem pracy w wielu sytuacjach życia zawodowego i pozazawodowego, ma istotny wpływ na sprawność i bezpieczeństwo działania człowieka. W artykule przedstawiono procesy fizjologiczne oraz sprawności i funkcje poznawcze, których poziom ulega istotnemu obniżeniu w warunkach stresu termicznego, jak również czynniki indywidualne i środowiskowe mające znaczenie w relacji stres termiczny - sprawność człowieka. Szczególną sytuacją, zwłaszcza w sezonie letnim, narażenia na mikroklimat gorący jest stosowanie kasku ochronnego, np. motocyklowego, który mimo niepodważalnej roli w zakresie ochrony głowy przed urazami mechanicznymi, może mieć niekorzystny wpływ na szereg procesów poznawczych motocyklisty, z uwagi na tworzące się w przestrzeni pod kaskiem gorące środowisko. W artykule omówiono więc także szczególną rolę głowy w procesie wymiany ciepła między człowiekiem i otoczeniem, podkreślając przy tym znaczenie badań nad wpływem różnych elementów odzieży ochronnej, w tym kasków, m.in. systemów ich chłodzenia, na komfort i bezpieczeństwo człowieka w warunkach stresu termicznego."



Fizjologiczne reakcje organizmu człowieka podczas pracy w odzieży ochronnej w gorącym środowisku
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2006 str. 11-15

Dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono wyniki badań reakcji fizjologicznych osób wykonujących lekki wysiłek w gorącym środowisku z zastosowaniem dwóch rodzajów odzieży ochronnej oraz zestawu odzieży bawełnianej, wskazując na przyczyny konieczności skrócenia czasu pracy w odzieży ochronnej.


Ocena niekorzystnego wpływu mikroklimatu - Centrum Badań Obciążeń Termicznych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2006 str. 20-23

Dr Hab. Med. Iwona Sudoł-Szopińska, Mgr Inż. Andrzej Sobolewski, Mgr Dariusz Młoźniak, Dr Hab. Maria Konarska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

"Środowisko termiczne, w jakim przebywa człowiek wykonujący pracę w warunkach obciążeń termicznych może mieć ujemny wpływ na jego zdrowie. Dotyczy to zarówno środowisk nadmiernie gorących jak i nadmiernie zimnych. Ciało ludzkie jest zaopatrzone w naturalne mechanizmy termoregulacji. Gdy zostaną przekroczone granice tolerancji organizmu na oddziaływanie tych czynników, konieczne staje się zapobieganie wystąpieniu negatywnych następstw. Aby chronić człowieka w środowisku pracy należy zapewnić mu odpowiednie środki ochrony. Zagrożenia tego typu można oceniać poprzez pomiar parametrów charakteryzujących dane środowisko i wyznaczenie odpowiednich wskaźników umożliwiających określenie stopnia zagrożenia ze strony stresu termicznego. W tym celu w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy - Państwowym Instytucie Badawczym powstało Krajowe Centrum Badań Obciążeń Termicznych, którego działalność będzie miała na celu minimalizację lub eliminację tego typu zagrożeń."


Osoby zatrudnione w środowisku gorącym - struktura wiekowa
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2003 str. 16-18

Dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono wyniki badań ankietowych dotyczące wiekowej struktury pracowników zatrudnionych w gorącym środowisku. Mężczyźni stanowią ponad 90% osób zatrudnionych w gorącym środowisku. 70% mężczyzn pracujących w gorącym środowisku ma mniej niż 45 lat, natomiast wśród górników aż 87%. Najwięcej jest osób ze średnim stażem pracy (11-20 lat). Wiek pracowników zatrudnionych w gorącym środowisku oraz ich staż pracy będą rzutowały na możliwość wykonywania pracy w tych warunkach.


Zapobieganie niewłaściwym parametrom mikroklimatu - rozwiązania techniczne i organizacyjne
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 12/2002 str. 25-29

Mgr. Inż. Maciej Gliński Centralny Instytut Ochrony Pracy- Państwowy Instytut Badawczy

Omówiono rozwiązania techniczne i organizacyjne służące kształtowaniu optymalnych parametrów środowiska powietrznego. Wymieniono główne źródła emisji substancji niebezpiecznych, w postaci gazów, par i pyłów do środowiska powietrznego pomieszczeń oraz metody ich ograniczania (wybór właściwych, z omawianego punktu widzenia technologii lub operacji, maszyn i materiałów stosowanych w produkcji). Podano przykłady. Przedstawiono warunki uzyskiwania komfortu cieplnego w pomieszczeniach. Podano zalecenia dotyczące organizacji produkcji, użytkowania i konserwacji maszyn i urządzeń oraz stosowania wentylacji miejscowej wywiewnej.


Zastosowanie manekinów termicznych do badania komfortu cieplnego człowieka
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2002 str. 26-29

Dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy

"W artykule omówiono podstawowe rodzaje manekinów termicznych i przykładowe ich zastosowania m.in. w sporcie i rekreacji, do badania palności odzieży, do oceny klimatu pomieszczeń, w tym także w pojazdach. Wskazano kierunki rozwoju konstrukcji manekinów termicznych, w najnowszej generacji istnieje możliwość matematycznego modelowania komfortu cieplnego człowieka w różnych warunkach środowiska."


Klimatyczne warunki pracy w kopalniach węgla i ich wpływ na możliwość rażenia prądem elektrycznym pracownika dołowego kopalni
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2002 str. 26-28

Dr Inż. Stefan Gierlotka Kopalnia Węgla Kamiennego "Wujek""

W artykule scharakteryzowano wpływ warunków klimatycznych występujących w kopalniach węgla na elektrofizjologię organizmu człowieka. Uwzględniono wydatek energetyczny człowieka zależny od rodzaju i intensywności pracy. Na podstawie wykonanych pomiarów określono zależność zmian impedancji elektrycznej ciała człowieka, od wskaźnika dyskomfortu cieplnego.


Strategia i profilaktyka zagrożeń na przykładzie pracy w gorącym środowisku
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7-8/2001 str. 39-40

Dr Anna Marszałek Centralny Instytut Ochrony Pracy



Czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy. Zima dobra, zima zła...
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 12/2000 str. 26-27

Prof. Dr Hab. Med. Krzysztof Kwarecki Dr Krystyna Zużewicz Centralny Instytut Ochrony Pracy



Czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy. ...gdzie najważniejszym aktorem jest chory...
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7-8/2000 str. 44-45

Prof. Dr Hab. Med. Krzysztof Kwarecki Dr Krystyna Zużewicz Centralny Instytut Ochrony Pracy



Współczesny manekin termiczny - jego konstrukcja i zastosowanie
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2000 str. 16-20

Dr Krzysztof Sołtyński Centralny Instytut Ochrony Pracy

Manekiny termiczne znajdują zastosowanie od ponad 50 lat. McCullough i inni (1987) w przeglądowej pracy podali systematyczny opis tych konstrukcji oraz zidentyfikowali 12 laboratoriów na świecie, w których znajdują one zastosowanie. Manekiny termiczne znalazły zastosowanie głównie w badaniach własności cieplnych odzieży - początkowo w Stanach Zjednoczonych (Seppanen i inni 1972; Sprague and Munson, 1974; McCullough i inni 1983, 1985, 1989), później w Danii (Olesen i inni 1982, 1983) - ale również w testowaniu środowisk termicznych (Wyon i inni 1985). Poziom technicznego wyrafinowania konstrukcji manekinów termicznych jest bardzo zróżnicowany. Począwszy od statycznych, przystosowanych do zachowania jednej pozycji i badania suchej (konwekcyjnej i radiacyjnej) wymiany ciepła, do ruchomych, wielosekcyjnych z symulacją pocenia, a nawet oddychania (Umbach, 1988; Coppelia, 1992; Madsen i inni 1990). Oprócz standardowego wykorzystania, manekiny termiczne mogą być również pomocne w aplikacjach, dla których bezpośrednie badania na ludziach są dla badanych niewygodne i uciążliwe np. w badaniach chłodzenia ciała wodą (Smallhorn, 1988; Allen 1988) oraz w badaniach dzieci (Holmer, 1984). Międzynarodowa aktywność na tym polu niewątpliwie zaowocuje w przyszłości wykorzystaniem nowych technologii do budowy manekinów, pełną automatyzacją procesu pomiaru, przetwarzania i prezentacji wyników, zwiększonymi możliwościami badawczymi tych urządzeń oraz poszerzeniem pola ich zastosowań. W niniejszym artykule przedstawiony zostanie szerzej jeden z ważniejszych aspektów zastosowania manekinów termicznych, a mianowicie wykorzystanie ich do badania izolacji cieplnej odzieży zgodnie ze wstępnymi postanowieniami Międzynarodowej Organizacji Standardów ISO (Draft International Standard ISO/DIS 9920; Ergonomics of the thermal environment - Estmation of the thermal insulation and evaprative resistance of a clothing ensemble). (...)


Risk assessment in terms of heat stress in enclosed spaces
"Bezpieczeństwo Pracy - Monthly (Occupational Safety)" 3/2011 str. 7-10

Dr Inż. Anna Bogdan Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

This paper presents a method of risk assessment in enclosed spaces, it applies both to potential heat stress in hot environments and to thermal discomfort in moderate environments, as defined in PN-EN ISO 15265:2005. This standard can be used in any work environment in which the parameters of the air, the workers’ metabolic rate or the thermal insulation of their clothing have stable or time-varying values.